Yaklaşık 50 bin ailenin geçimini tütüncülükle sağladığı Adıyaman’da tonlarca tütün de depreme kurban gitti. Tütünleri enkaz altında kalan çiftçiler, bir yıllık mahsullerini kaybettiler.
Adıyaman’ın merkeze bağlı Ahmet Hoca köyü de depremde ağır hasar gören yerlerinden birisi. Köydeki 50 evden yıkılmayan ya da hasar görmeyen neredeyse yok. Köyde yaşayan 25 kişi de depremde hayatını kaybetti.
Köylüler bir yandan kaybettikleri yakınlarının yasını tutarken, bir yandan da maddi kayıplarına üzülüyor. Köydeki neredeyse her ailenin geçim kaynağı olan tonlarca tütün enkaz altında kaldı.
“Böyle bir felaket ne gördüm, ne duydum”
70 yaşındaki Musa Yalvaç, hayatında tütüncülükten başka işle uğraşmamış. Bu yıl hasat ettiği yaklaşık bir ton tütünü kurutmak için evinin alt katındaki odalara sermiş. Ancak Yalvaç’ın iki katlı evi depremde yıkılmış. Ancak canlarını kurtarabilen Yalvaç ailesi, bir yılın emeği olan tütünü ise çıkaramamış. VOA Türkçe’ye konuşan Yalvaç, “Sağlık olsun, çok şükür canımız sağdır” diye başlıyor cümleye.
Sarsıntı başladığında ancak kaçmaya fırsat bulabildiğini söyleyen Yalvaç, “Tütünü alt katta üç odada saklıyorduk. Üç oda da doluydu, hepsi gitti. Ben nasıl çıkartayım, çıkartacak gücümüz yok. Üzerine enkaz çöktü, duvar yıkıldı. O gün geldiler tütün istediler ama altındadır gelin çıkarın bedava götürün dedim” diye konuştu.
Tütünle birlikte arpa ve buğdayının da enkaz altında kaldığını ifade eden Yalvaç, “Hayatta ilk kez başıma böyle bir şey geliyor. Böyle bir felaket ne gördüm, ne duydum. Ne olacak bilmiyorum. Bu seneki gelirimizin hepsi gitti” dedi. Yalvaç, tütününü satabilseydi yaklaşık 130 bin TL gelir elde edecekti.
“Hem canım hem malım gitti”
Yalvaç’ın köylüsü Abdurrahman Yaylı da depremde eşi ile bir yıllık emeğini kaybetti.
Kızı, torunu ve damadını de şehir merkezinde kaybeden Yaylı, VOA Türkçe’ye yaptığı açıklamada, tek gelir kaynağının tütüncülük olduğunu söyledi. 500 kiloya yakın tütün kaybettiğini anlatan Yaylı, “Tütün alt kattaydı kurutmaya bırakmıştık. Ev çökünce o da orada kaldı. Bir senelik kazancım hepsi gitti. En az 50 milyar kazancım vardı, o da gitti” diye konuştu.
Yaşamına çadırda devam edecek olan Yaylı, dışarıda kalan tütünlerin de rüzgar ve yağmur nedeniyle çürüdüğünü söyledi.
Çiftçiler Sendikası (Çiftçi-Sen) verilerine göre, 2000’lerin başında 583 bin 474 olan Adıyaman’daki üreticisi sayısı 50 bine düştü. 3 Ocak 2002’de Meclis’ten geçen Tütün Yasasıyla, daha sonra özelleştirilecek olan TEKEL’in piyasadan çekilmesiyle üretici sayısı daha da düştü.
Tütün üreticilerinin yetki belgesi almadan ve bildirimde bulunmadan ticaret yapması 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nda yapılan düzenlemeye yasaklandı.
VOA
