BM Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) raporu, Dünya Mirası Listesi bölgelerindeki buzulların üçte birinin önümüzdeki 30 yıl içinde eriyerek yok olacağını öngörüyor.
Kilimanjaro Dağı’daki son buzulları ve Alpler ile ABD’deki Yosemite Ulusal Parkı’ndaki buzullar da sıralanan bölgeler arasında.
Uydu görüntülerini inceleyerek tespitlerde bulunan araştırmacılar, bu buzulların iklim değişikliği ile mücadele kapsamında atılan adımlara rağmen eriyeceğini belirtti.
Geri kalan buzulların ise ancak küresel ısınmanın 1,5 derece ile sınırlandırılması durumunda kurtarılabileceği belirtiliyor.
Çalışma kapsamında dünyada 50 Dünya Mirası bölgesindeki ve dünyadaki tüm buzulların yüzde 10’unu oluşturan yaklaşık 18 bin 600 buzula dikkat çekildi.
Araştırmacılar, bu buzulların geri çekilmesi veya tamamen kaybolmasının “Dünyanın ısındığına dair en dramatik uyarılardan bir tanesi” olduğunu söylüyor.
UNESCO proje sorumlusu ve raporun yazarlarından Tales Carvalho Resende, “Yanıldığımızı umuyoruz ama bilimden söz ediyoruz. Buzullar görünür oldukları için iklim değişikliğinin önemli göstergelerinden biri. Gözümüzle değişimi görebiliyoruz” diyor.
Küresel ısınmayı 1,5 derece eşiğinin altında tutmak için düzenlenen 27. BM İklim Değişikliği Konferansı’nda (COP27) Pazar günü Mısır’da başlıyor.
Fakat uzmanlar, dünya liderlerinin bu hedefi tutturmak için çok daha hızlı bir şekilde çalışması gerektiğini belirtiyor.
Geçen hafta yayımlanan bir başka BM raporu, 1,5 derece eşiğini tutturma ihtimalinin hızla yok olduğunu tespit etti.
BM uzmanlarının buzullar üzerinde yaptığı bu çalışması, 2019’da yayımlanan ve Dünya Mirası buzulların zamanla nasıl değişeceğini inceleyen bir başka raporun bulgularına dayanıyor.
Buffalo Üniversitesi’nden bu araştırmaya dahil olmayan Buzul bilimci Beata Csatho, “Tarihsel kayıtlarda eşi benzeri görülmemiş olan şey, bu sürecin ne kadar hızlı gerçekleştiği” diyor ve sözlerine devam ediyor:
“1900’lerin ortasında buzullar oldukça istikrarlıydı. Sonra inanılmaz derecede hızlı bir geri çekilme başladı.”
2050 yılına kadar üzerindeki buzulları yok olması beklenen Dünya Mirası bölgeleri şu şekilde sıralanıyor:
Hyrkania Ormanları (İran)
Durmitor Milli Parkı (Karadağ)
Virunga Milli Parkı (Kongo Demokratik Cumhuriyeti)
Huanlong Doğal ve Tarihi Alan (Çin)
Yellowstone Ulusal Parkı (ABD)
Kenya Dağı Ulusal Parkı (Kenya)
Pireneler – Mont Perdu (Fransa ve İspanya)
Rwenzori Dağları Milli Parkı (Uganda)
Putorana Platosu (Rusya)
İsviçre Tektonik Arena Sardona (İsviçre)
Nahanni Milli Parkı (Kanada)
Lorentz Milli Parkı (Endonezya)
Doğa Koruma Alanı Wrangel Adası (Rusya)
Kilimanjaro Ulusal Parkı (Tanzanya)
Yosemite Ulusal Parkı (ABD)
Dolomitler (İtalya)
Bakir Komi Ormanları (Rusya)
Rapordaki buzulların erimesinin 2000 ile 2020 yılları arasında deniz seviyelerinin yükselmesinin yüzde 4,5’ine neden olduğu tahmin ediliyor.
Bu buzulların yılda 58 milyar ton değerinde küçüldüğü belirtiliyor.
Bu, Fransa ve İspanya’da bir yıl içinde kullanılan su miktarının tamamına eşdeğer.
Leeds Üniversitesi’nde Buzbilimci Profesör Duncan Quincey, dünyanın birçok yerinde çok sayıda insanın yaşamları için buzullardan gelen su kaynaklarına ihtiyaç duyduğunu, buzulların erimesiyle kuraklığın artabileceğini söylüyor.
Quincey, “Bu insanlar su kaynaklarını tarımda da kullandığı için kuraklık, kıtlığa da yol açabilir” diyor.
Raporun yazarları, erken uyarı ve risk azaltıcı afet sistemlerinin devreye alınmasını talep ediyor. Uzmanlar öncelikli olarak yapılması gereken şeyin küresel ısınmaya durdurmak olduğunu söylüyor.
UNESCO’dan Carvalho Resende, “Burada bir umut mesajı da var. Emisyonları büyük ölçüde azaltmayı başarabilirsek, bu buzulların çoğunu kurtarabiliriz” diyor ve sözlerine devam ediyor:
“Bu gerçekten her düzeyde harekete geçme çağrısıdır. Sadece siyasi düzeyde değil, aynı zamanda insani olarak bizim kendi düzeyimizde.”
BBC Türkçe
