Rûdaw’dan Nwenar Fatih’e bir röportaj veren HKN Energy Başkan Yardımcısı ve ABD Enerji Bakanlığı’nda bir dönem “Uluslararası İlişkilerden Sorumlu Baş Müsteşar Yardımcısı” olarak görev alan Matthew Zais, Irak Yüksek Federal Mahkemesi’nin Şubat ayında Kürdistan Bölgesi’nin petrol ve gaz sektörünün yasal dayanağını ortadan kaldırma kararı için “Bağdat’ta büyük ölçüde İran tarafından yönlendirilen siyasi bölünme ve kaosun bir belirtisidir” ifadelerini kullandı.
Duhok’ta faaliyet gösteren ABD’li şirket HKN Energy, Kürdistan Bölgesi ekonomisi üzerinde yaklaşık 4 milyar dolarlık bir etkiye sahip.
Şirket aynı zamanda önümüzdeki beş yıl içinde yerel iş gücünü yüzde 75’ten yüzde 90’a çıkarmayı planlıyor.
“İran Irak Federal Mahkemesi aracılığıyla Kürdistan Bölgesi ekonomisini hedef alıyor”
ABD’li yetkili, İran’ın Irak Federal Mahkemesi’nin “kararı ve aracılığıyla” Kürdistan Bölgesi’nin ekonomisinin esas gelir kaynağı olan petrol ve gaz sektörünü hedef alarak Kürdistan Bölgesi ekonomisini olumsuz etkilemeye çalıştığını kaydetti.
Mahkemenin Hoşyar Zebari kararına da atıfta bulunan Zais, kararın “İran’ın Irak’ta gerçekleştirdiği daha kapsamlı bir yargı darbesinin bir parçası” olduğunu bildirdi.
Mahkemenin verdiği karar, henüz petrol ve gaz sektöründe olumsuz bir değişim getirmedi. Fakat Irak Petrol Bakanlığı, geçtiğimiz ay 3 büyük ABD enerji firması Schlumberger, Baker Hughes ve Halliburton’ın bakanlığa önümüzdeki süreç için “Kürdistan Bölgesi’nde yeni projeler için artık ihaleye çıkmayacaklarını” bildirdiklerini söyledi.
Rûdaw’ın “HKN Energy’nin Kürdistan Bölgesi’ndeki operasyonlarının etkilenip etkilenmediği” sorusuna da Zais, kararın petrol şirketleri için yıkıcı olmasına rağmen henüz operasyonlarının “etkilenmediğini” aktardı.
“Irak’ta mahkeme kararının uygulanmasından daha acil sorunlar bulunuyor”
ABD’li yetkili ayrıca şu anda Irak’ın “mahkemenin Kürdistan Bölgesi’nin petrol ve gaz kararını uygulamaktan ziyade” çok daha acil sorunlarla yüz yüze olduğunu söyledi.
Öte yandan Zais, Erbil ve Bağdat arasında süregelen anlaşmazlığa siyasi bir çözüm bulmak için, Avrupa ve ABD’nin de katılımı ve dahlinin ihtiyaç olduğunu vurguladı.
ABD Dışişleri Bakanlığı da Ağustos ayının başlarında, Erbil ve Bağdat’ı yatırımları korumak için anlaşmazlıkların çözümünde işbirliği yapmaya çağırmıştı.
Rûdaw’dan Roj Eli Zalla’ya konuşan ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, “Bağdat ile Erbil arasındaki herhangi bir anlaşmazlık, bu çıkarları ve bizim Irak halkı ve Kürt halkıyla paylaştığımız çıkarları tersine çevirme potansiyeline sahip” ifadelerini kullandı.
Ne olmuştu, mahkeme hangi kararı vermişti?
Irak Federal Yüksek Mahkemesi (FYM), 15 Şubat 2022’de Kürdistan Bölgesi Petrol ve Gaz Yasasının “Anayasaya aykırı olduğuna ve ihraç gelirlerinin Bağdat’a teslim edilmesi gerektiğine” dair karar aldı.
Karar, Kürdistan Bölgesi yönetimi tarafından sert bir şekilde kınanarak reddedildi.
Kürdistan Bölgesi Yüksek Yargı Konseyi, 17 Mayıs 2022 tarihli açıklamasında, Federal Yüksek Mahkemesi’nin kararına yanıt verdi.
Konsey, Kürdistan Bölgesi hükumetinin petrol ve doğalgaz dosyasına yaklaşımı ile bu konuda attığı adımların Irak anayasası ve Kürdistan Parlamentosu’nun çıkardığı petrol ve gaz yasasıyla uyumlu olduğuna vurgu yaptı.
Irak anayasasının 110’uncu maddesine göre, petrol ve doğalgaz dosyası hakkındaki özel yetkilerin federal hükumetin yetki alanı dışında olduğuna vurgu yapan Konseyi, Irak anayasasının 112’inci maddesinin, federal hükümet, Kürdistan Bölgesi hükumeti ve petrol üreten vilayetlere, 2005 yılından sonra keşfedilen petrol sahalarında imtiyaz yetkisini yerel hükumet veya yönetime verdiğine dikkat çekti, Kürdistan Bölgesi’ndeki petrol ve gaz sahalarının da bu kapsama girdiğini belirtti.
Yüksek Yargı Konseyi, 2007’de Kürdistan Parlamentosu tarafından çıkarılan “Kürdistan Bölgesi Petrol ve Doğalgaz Yasası”nın da Irak Anayasasına aykırı olmadığını yineledi.
Kürdistan Petrol ve Gaz Yasası
Irak Yüksek Federal Mahkemesi, 15 Şubat 2022’de Kürdistan Bölgesi’nin gaz ve petrol yasasının “Irak anayasasına aykırı olduğuna ve ihraç gelirlerinin Bağdat’a teslim edilmesi gerektiğine” dair karar çıkardı.
Kürdistan Parlamentosu, 6 Ağustos 2007’de “Kürdistan Bölgesi Petrol Yasası”nı kabul etmişti.
Parlamento’da onaylanan yasaya göre, bölgedeki petrollerin işletilmesi için “Kürdistan Ulusal Petrol Şirketi” kurulmasına karar verilmişti.
Rûdaw
