Diyarbakır’ın Çınar İlçesi’ne bağlı Demirölçek Köyü yakınlarında bulunan ve Roma Dönemi’nde askeri üs olarak kullanılan Zerzevan Kalesi’nde Kültür ve Turizm Bakanlığı, Diyarbakır Müzesi, Valilik, Çınar Kaymakamlığı ve Dicle Üniversitesi’nin katkılarıyla 2014 yılında kazı çalışmaları başlatıldı.
4 yıllık süre içinde, Romalı Hristiyanların 1500 yıllık ilk kilisesi, 1600 yıllık sınır garnizonu, 1500 yıllık yer altı sığınağı bulunmuştu.
60 dönümlük alanda 12 metre yükseklik ve 1200 metre uzluğunda sur kalıntısı, kilise, saray, 22 metre yüksekliğinde gözetleme kulesi, konutlar, kaya mezarları, hamamlar, tahıl-silah depoları ve 54 su sarnıcı tespit edilen kalede, tarihe ışık tutacak gizemli “Mithras” dinine ait 1700 yıllık yer altı tapınağı bulundu.
Tapınağın Roma İmparatorluğu’nun doğu sınırında tespit edilen ilk ve tek Mithras tapınağı olduğu belirtildi.
Askerler arasında yaygın olan dinin tapınağı
Hem güneş tanrısı hem de anlaşmayı temsil eden “Mithras” dini milattan sonra
4. yüzyılda Hristiyanlığın benimsenmesiyle önemini kaybettiği, Roma askerlerinin arasında yaygın bir din olduğu belirtildi.
‘Doğu’da ilk ve tek Mithras tapınağı’
Yeraltı tapınağının 1700 yıllık olduğunu belirten; Kazı başkanı Dicle Üniversitesi (DÜ) Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Aytaç Coşkun ise şunları söyledi;
“Yer altına ana kaya oyularak inşa edilen yapı, 7 metre uzunluğunda, 5 metre genişliğinde, 2,5 metre yüksekliğinde 35 metrekaredir.
Tapınakta 40 kişi ibadet edebilir. Yapının doğu duvarında ana kayaya oyulmuş sütunlar ve ortada büyük, yanlarda iki küçük niş bulunmaktadır. Ayrıca doğu duvara Mithras’ın sembollerinden olan ışın tacı motifi de kazınmıştır.
Roma İmparatorluğu’nun doğu sınırında tespit edilen ilk ve tek Mithras tapınağıdır. Yapının giriş kapısında ise Aramice yazıt ve semboller açık bir şekilde görülmektedir. ”
Çınar’a bağlı Demirölçek Köyü yakınlarındaki Zerzevan Kalesi, Antik Roma dönemine ait bir yapı. Kalenin etrafında yaklaşık 100 su sarnıcının yanı sıra kilise ve evler de yer alıyor.