SUR AJANS Özel Haberi
Diyarbakır’daki siyasi parti temsilcileri 21 Şubat Dünya Anadil Günü vesilesiyle Sur Ajans’a değerlendirmelerde bulundular.
‘Dilimizi yaşamımız haline getireceğiz’
HDP Diyarbakır İl Başkanı Zeyyat Ceylan, Dünya Anadil Günü mesajında Kürtçenin eğitim dili olması için sürdürdükleri mücadeleye vurgu yaparak şunları söyledi:
“Birleşmiş Milletler (BM) Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), 22 yıldır 21 Şubat’ı tarihsel Bangladeş olaylarında yaşamını yitiren Bengalli gençlerin anısına Dünya Anadil Günü ilan etti. Biz Dünya Anadil Günü’nde neye sahip çıkıyoruz? Asimilasyonla yüz yüze bırakılan dilimize sahip çıkmak bizim için çok anlamlıdır. Biz tüm dilleri kutsal olarak görüyoruz. Ancak Kürtçe tüm lehçeleriyle birlikte yüz yıldır burada büyük bir asimilasyonla yüz yüze. Kürtçe, eğitim dilinden mahrum bırakıldı. Biz 21 Şubatları özellikle şu noktada önemsiyoruz; dilimizin eğitim dili olması için ciddi bir mücadele yürütüyoruz ve bu günü (21 Şubatları) dil mücadelesini büyütmenin bir basamağı olarak görüyoruz. Kendi anadilimizde eğitim sürecine ulaşana kadar yaşamın her alanında dilimize sahip çıkmamız lazım. Özellikle çocuklarımızla Kürtçe konuşmayı esas almalıyız. Konuşacağız, okuyacağız, yazacağız. Dilimizi yaşamımız haline getireceğiz. Ta ki, anadilimizle eğitim hakkına ulaşana kadar. 21 Şubat Dünya Anadil Günü öncelikle ezilen diller ve halklar için sonra da tüm diller ve halklar için kutlu olsun. 21 Şubatları dilimizin gelişmesinde, büyümesinde, serpilmesinde ve özellikle de çocuklarımızın anadillerini öğrenmelerinde bir atılıma çevirmeliyiz. Çünkü bir dil çocuklarla var olabilir ve ömrünü sürdürebilir. Dilimizin çocuklarımızın anadiline dönüşmesi dileğiyle 21 Şubat’ı kutluyorum.”
‘Anadil hakkına saygı duyulmalı’
DEVA Partisi Diyarbakır İl Başkanı Cihan Ülsen anadil hakkının evrensel niteliğine vurgu yaparak şunları söyledi: “Ana dili ve anadil hakkı temel ve evrensel insan haklarındandır. Bu hak özü itibariyle insanların sosyal, ekonomik ve kültürel yaşama kendi ana dilleriyle katılımını; bu katılımı sağlarken de toplum içerisinde insanların eşitliğini ve ayrımcılığa uğramama hakkının sağlanması için vazgeçilmez bir haktır. Ana dili ve anadil hakkı temel ve evrensel insan haklarındandır. Bu hak özü itibariyle insanların sosyal, ekonomik ve kültürel yaşama kendi ana dilleriyle katılımını; bu katılımı sağlarken de toplum içerisinde insanların eşitliğini ve ayrımcılığa uğramama hakkının sağlanması için vazgeçilmez bir haktır. İnsanların ve toplumların anadillerini konuşmaları, anadilleri ile toplumsal hayatın içerisinde varlık göstermeleri ve en nihayetinde hak ve sorumluluklarının kullanabilmeleri uluslararası insan hakları belgelerinin neredeyse tümünde açıkça düzenlenmiştir. Milyonların temel bir hakkı olan anadil hakkına saygı duyulmadığı, toplumun önemli bir kesiminin bu temel hakkının gereği olarak başta ana dilinde eğitim hakkı olmak üzere dil haklarına ilişkin yasal ve fiili düzenleme ve güvencelerin sağlanmadığı bir toplumda, barışı, birlikte ve güvenli bir geleceği inşa etme olanağı bulunmamaktadır.”
Türkiye’de Kürtçe anadil sorunu çözüm bekliyor
Anadil konusunda devletin üzerine düşenlere işaret eden Ülsen, sözlerini şöyle sürdürdü: “Demokratik bir devletin temel görevi hiç bir ayrım yapmadan vatandaşlarının dil, etnik ve kültürel farklılığına saygı duyarak ihtiyaçlarını saptamak ve bunlara uygun düzenlemeler yapmaktır. Yapılan bu düzenlemeler ışığında gerekli kamusal hizmeti eşit ve gereği gibi yerine getirmektir. Ne yazık ki, “Uluslararası Anadil Hakkı Gününü” kutladığımız bugün, Türkiye’de başta Kürt halkı olmak üzere milyonlarca insanın dil hakkı ve bu hakla bağlantılı eğitim ve kültürel hakları ağır bir insan hakkı sorunu olarak varlığını sürdürmektedir.”
‘Yok olma tehlikesi altındaki diller koruma altına alınsın’
Ülkede konuşulan anadillerin kamusal hizmet alanında kullanımına ilişkin olarak da Ülsen, şöyle konuştu: “Türkiye’de konuşulan tüm dillerin kamusal alanda kullanımına imkan sağlanması, yok olma tehdidi altındaki veya kırılgan kategorideki dillerin koruma altına alınması için somut adımların atılması, anadili çalışmalarına ilişkin üniversite birimlerinin yaygınlaştırılması ve var olan birimlerin güçlendirilmesi ve en önemlisi Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin anadiline ilişkin 3 maddesine konulan çekincenin kaldırılması ve anadiller için gerekli tüm düzenlemelerin yapılması bu güne dair en büyük ve öncelikli beklentimizdir.”
‘Dillerin farklılığı ve çeşitliliği önemli’
Gelecek Partisi Diyarbakır İl Başkanı Aydın Altaç da anadil günü vesilesiyle yaptığı değerlendirmede, parti programlarında anadilde eğitim talebini taahhüt ettiklerini belirterek, şöyle konuştu: “Demokratik sistemlerin en önemli yanı toplumun tüm çeşitliliğini sahiplenmesi ve uyum içerisinde yaşamı kolaylaştırmasıdır. Toplumların en önemli farklılıklarımdan biri dildir. Dillerin çeşitliliği ve farklılığını bir arada yaşatabilen toplumlar hem ekonomi hem siyasal hem yaşam kalitesi açısından her dönem örnek gösterilmişlerdir. Bu anlamda bahsettiğimiz toplumlar edebiyat ve sanatta da dünyadaki toplumları etkilemişlerdir. Ülkemizde kullanılan mevcut dillerin özellikle de Kürdçe üzerinde günümüzde de farklı bir muamele yapılması, eğitimde, kamuda, sağlıkta vs. gibi alanlarda hizmet edilmemesi çok önemli eksiklik olarak görüyoruz. Gelecek Partimizin parti programında Ana dilde Eğitimi taahhüt etmiş bulunmaktayız. İktidarımız döneminde yapacağız bu hizmet ile bahsettiğimiz eksikliklerin büyük bir kısmını gidermiş olacağız. 21 Şubat Ana Dil Günü münasebetiyle tüm dilleri saygı gösterilmesi temennisiyle hayırlı olmasını diliyorum.”
‘21ê Sibat Roja Zimanê Dayikê a Cîhanê pîroz be!’
Kürdistan Komünist Partisi Genel Başkanı Sinan Çiftyürek ise anadil gününe ilişkin Kürtçe ve Türkçe bir mesaj paylaştı. Çiftyürek, anadil mesajında şu ifadelere yer verdi:
“21ê Sibat Roja Zimanê Dayikê a Cîhanê pîroz be
Di serî da zimanê Kurdî em piştgiriyê bidin têkoşîna rizgariya hemû zimanên di bin asîmîlasyonê de
Bi nexşerêyeka nû xebatê mezin bikin ku sala 2022an de zimanê Kurdî ji dibistana heta zanîngeha bibe zimanê perwerdeyî.
21 Şubat Dünya Anadil günü kutlu olsun.
Başta Kürt dili olmak üzere asimilasyon altındaki dillerin özgürleşme mücadelesini destekleyelim.
2022’de Kürt dilinin ilkokuldan üniversiteye kadar eğitim dili olması için yeni bir yol haritasıyla çalışmayı büyütelim.”
‘21 Şubat Ana Dil Günü’nü Kürt dili için yeni bir başlangıca dönüştürelim’
PAK Genel Başkanı Mustafa Özçelik ise anadil günü dolayısıyla yaptığı değerlendirmede şu ifadelere yer verdi: “Türkiye Devleti’nce 99 yıldır uygulanan planlı asimilasyon, inkar, hakaret, ceza, yasak ve çok boyutlu baskı ve engellemeler sonucunda, 25 milyonu aşkın Kürt nüfusunun yarısı Kürtçe(Kurmanci, Kirmancki/Zazaki) konuşamamakta, konuşabilenlerin de çok az bir kısmı Kürtçe okuma ve yazma bilmektedirler. Kürt siyasetçileri, aydınları, yazarları, sanatçıları, tüm din, mezhep, meslek ve iş alanlarından Kürtler, tüm Kürt aileler olarak; Kürt dilini sahiplenmeyi, Kürtçe konuşmayı, Kürtçe öğrenmeyi, Kürtçe öğretmeyi, amasız, fakatsız en başat görev ve sorumluluğumuz olarak kabullenip, uygulamak ve gerekli adımları atmak için, tüm imkanları seferber edelim. Ailelerin çocukları için Kürtçe seçmeli dersleri tercih etmeleri için daha organize bir çalışma yürütelim ve Kürtçe seçmeli derslerin anaokulundan başlayarak üniversite bitimine kadar uygulanması için yoğun bir kampanya başlatalım. Kürtçe ana dille eğitim hakkının tanınması, Kürtçenin resmi dil olması için ve bunların yasal, anayasal güvencelere kavuşturulması için tüm Kürtler olarak seferber olalım.”
‘Kürt Dili Meclisi’nde toplanalım’
Özçelik, Kürt diliyle ilgili faaliyetleri olan kurumlara ise şu çağrıda bulundu: “Kürt dili ile ilgili faaliyette bulunan tüm kurumların, derneklerin, insiyatiflerin, vakıfların, dergi ve yayınların, Kürt Yayın Evleri’nin, siyasî parti ve örgütlerin Kürt Dili Komisyonlarının, dilbilimcilerin, sosyolog, ekonomist, eğitimcilerin, Baro ve diğer Mesleki Örgütlerin Kürt Dili Komisyonlarının, tek bir Kürt Dili Meclisi‘nde toplanmaları için gerekli adımları atalım. Kürt Dili Meclisi’nin yasal bir kurum olarak da kuruluşu için başvuru yapalım.”
SUR AJANS
