JİTEM dosyasından ayrılarak zamanaşımıyla düşürülen gazeteci-yazar Musa Anter (Ape Musa) cinayeti davasında Ankara 6. Ağır Ceza Mahkemesi gerekçeli kararını açıkladı.
Gerekçeli kararda, Musa Anter’in öldürülmesi davasının JİTEM Ana Davası ile 1993’te “Yeşil” kod adlı Mahmut Yıldırım tarafından öldürülen Ayten Öztürk davasıyla birleştirildiği anlatıldı.
MA’dan Fırat Can Arslan haberine göre dosya içerisinde bulunan tüm delillerin tetkik edilip değerlendirildiği belirtildi. Zaman aşımı sürelerinin hesaplanması bakımından da; TCK’nın 66/3. maddesi uyarınca değerlendirme yapıldığı aktarıldı.
| TCK 66/ 3 ne diyor? Kanunda başka türlü yazılmış olan haller dışında kamu davası; a) Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda otuz yıl, b) Müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda yirmibeş yıl, c) Yirmi yıldan aşağı olmamak üzere hapis cezasını gerektiren suçlarda yirmi yıl, d) Beş yıldan fazla ve yirmi yıldan az hapis cezasını gerektiren suçlarda onbeş yıl, e) Beş yıldan fazla olmamak üzere hapis veya adlî para cezasını gerektiren suçlarda sekiz yıl geçmesiyle düşer. |
Zaman aşımı hesabında suçun daha ağır cezayı gerektiren nitelikli hallerinin göz önünde bulundurulduğunun tartışmasız olduğu ifade edildi.
Kararda, ağırlaştırıcı nedenin varlığı durumunda aynı durumun geçerli olmadığını savunularak, bu durum şöyle açıklandı:
“…Ağırlaştırıcı veya hafifletici nedenlerde, maddede öngörülen ceza miktarı üzerinden indirim oranı ya da miktarı belirtilirken; suçun daha ağır ya da daha hafif cezayı gerektiren nitelikli haline ilişkin düzenlemelerde, öngörülen ceza miktarı açıkça belirtilmektedir.
“Bu nedenle, mevcut dosyada atılı suçların eski ve yeni kanundaki düzenlemelerine göre suçların nitelikli halleri için yasada öngörülen ceza miktarlarının yukarı sınırının dikkate alınması gerektiği cihetle, ağırlaştırıcı nedenler nedeniyle belirlenen oranların dikkate alınamayacağı anlaşılmıştır.”
Zaman aşımı süreleri
Mahkeme buradan yola çıkarak Musa Anter ile Ayten Öztürk’ün katledilmesi olayıyla ilgili yapılan yargılamalarda sanıklar için öngörülen cezaya göre olağan zaman aşımı süresinin 20 yıl, uzamış zamanaşımı süresinin de 30 yıl olduğunu belirtti.
Kararda, ana dosyada (Musa Anter) sanıklara atılı “Halkı isyan ve Birbirini Öldürmeye Teşvik” suçu için öngörülen cezaya göre olağan zaman aşımı süresinin 15, uzamış zaman aşımı süresinin 22,5 yıl olduğu; birleşen dosyada ise sanıklara atılı “Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma” suçu için öngörülen cezaya göre olağan zaman aşımı süresinin 10, uzamış zaman aşımı süresinin ise 15 yıl olduğu kaydetti.
Anter’in 20 Eylül 1992’de ve Ayten Öztürk’ün de 8 Ağustos 1992’de öldürüldüğünü belirterek; her iki dosyanın da öngörülen 30 yıllık zaman aşımı süresini geçtiğini kaydetti.
Kamu davaları düşürüldü
Ana dosyada sanıklara atılı “halkı isyan ve birbirini öldürmeye teşvik” suçu için öngörülen 22,5 yıllık uzamış zaman aşımı süresinin geçmesi nedeniyle davanın, 20 Mart 2015 tarihinde zaman aşımına uğradığı belirtildi.
Ayrıca birleşen dosyada sanıklara atılı “kişiyi hürriyetinden yoksun kılma” suçu için öngörülen 15 yıllık uzamış zaman aşımının da geçtiğine işaret edilerek, bu davanın da 8 Ağustos 2007 tarihinde zaman aşımına uğradığı kaydedildi. Her iki suçlamayla açılan davaların da zaman aşımı nedeniyle ayrı ayrı düşmesine karar verildiği ifade edildi.
Musa Anter
Kararda, sanıklardan Mahmut Yıldırım, Aziz Turan (Abdulkadir Aygan), Savaş Gevrekçi ve Hamit Yıldırım’ın, Anter’in öldürülmesi nedeniyle “tasarlayarak kasten öldürme” suçlamasıyla yargılandığı davanın zaman aşımına uğradığı ve bu nedenle haklarındaki kamu davalarının ayrı ayrı düşürüldüğü belirtildi.
Yine katılan mağdur Orhan Miroğlu’na yönelen eylem nedeniyle “hükümet aleyhine silah kullanarak halkı isyana teşvik etmek” suçlamasının da davanın zaman aşımına uğradığı gerekçesiyle düşürüldüğüne karar verildiği kaydedildi.
Ayten Öztürk
Mahkeme, Ayten Öztürk’ün öldürülmesi nedeniyle “birden ziyade kimseler aleyhine, taammüden, canavarca bir his şevki ile veya işkence ve tazip ile ika edilerek kasten öldürme” suçu ile “kişiyi hürriyetinden yoksun kılmak” suçlarına dair haklarında kamu davası görülen sanıklar Aziz Turan (Abdulkadir Aygan), Mahmut Yıldırım ve Mesut Mehmetoğlu’na atılı olan suçlara dair sürdürülen davanın da zaman aşımına uğradığına dikkat çekti.
Mahkeme, benzer kanun maddelerini gerekçe göstererek, kamu davalarının ayrı ayrı düşmesine karar verdi.
Tefrik kararı
Sanıklar Ahmet Turan Altaylı (Ali Ozansoy), Hüseyin Eren (Hüseyin Tilki), Aziz Turan (Abdulkadir Aygan), Hayrettin Toka, Fırat Can Eren (Fethi Çetin), İbrahim Babat (Hacı Hasan), Adil Timurtaş, Mehmet Zahir Karadeniz, Lukman Gündüz, Faysal Şanlı, Mahmut Yıldırım, Muhsin Gül, Fethi Çetin, Kemal Emlük (Erhan Berak), Yüksel Uğur ve Saniye Emlük (Emel Berak) haklarında Diyarbakır 1’inci Ağır Ceza Mahkemesi’de açılan ve daha sonra Musa Anter Davası ile birleştirilen davanın da tefrikine karar verildi. Mahkeme, söz konusu davaya dair oluşturulacak dosyanın yeni esas numarasına kaydına ve dosyanın anılan esas üzerinden yargılamanın sürdürülmesine karar verdi.
Aygan’a dair deliller saklanacak
Sanık Abdulkerim Kırca’nın 19 Ocak 2009, sanık Recep Erkal (Tiril)’in ise 31 Aralık 2012’de yaşamlarını yitirmelerinin, yeni dosya kapsamında yapılacak yargılamada nazara alınmasına karar veren mahkeme, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı Emanet Memurluğu’nda bulunan 1 adet disket ve 1 adet Abdulkadir Aygan’ın beyanlarını içeren CD’nin de delil olarak dosyada saklanmasına hükmetti.
Yakalama kararları devam edecek
Mahkeme, son olarak sanıklar Abdulkadir Aygan, Mahmut Yıldırım, Muhsin Gül, Fethi Çetin ve Saniye Emlük (Emel Berak) hakkındaki yakalama emirlerinin devamına karar verdi.
| Musa Anter cinayeti Gazeteci-yazar, Kürt düşünür. 1920’de Mardin Nusaybin’in Zivingê (Eski Mağara) köyünde doğdu. İlkokulu Mardin’de, ortaokul ve liseyi Adana’da okudu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni yarıda bıraktı. İlk gözaltına alınması öğrencilik yıllarında Dersim İsyanı sırasında oldu. Devrimci Doğu Kültür Ocakları, Halkın Emek Partisi, Mezopotamya Kültür Merkezi ve İstanbul Kürt Enstitüsü’nün kurucuları arasında yer aldı. Hukuk Fakültesini üçüncü sınıfta bırakınca Şark Postası ve Dicle Kaynağı’nda yazmaya başladı. İleri Yurt gazetesindeki Kürtçe şiiri ‘Qimil/Kımıl’ sebebiyle 1959’da cezaevine konuldu ve ünlü 49’lar davasında idamla yargılandı. 1963’te cezaevinde yattı, 1967’de sürgüne gönderildi, 1971 ve 1980 askeri darbelerinde cezaevine girdi. Anter hayatı boyunca İleri Yurt, Dicle-Fırat, Barış Dünyası, Deng, Yön, Azadiye Welat, Yeni Ülke, Özgür Gündem, Rewşen ve Tewlo’da yazdı, yedi kitap ve Kürtçe-Türkçe Sözlük yayımladı. 20 Eylül 1992’de Kültür-Sanat Festivali için bulunduğu Diyarbakır’da festivale katıldı, kitaplarını imzaladı. Akşam Cumhuriyet Mahallesi’nde yeğeni gazeteci-yazar Orhan Miroğlu ile birlikte silahlı saldırıya uğradı. Anter öldü, Miroğlu yaralandı. Abdülkadir Aygan, 2004’te “İtirafçı Bir JİTEM’ci Anlattı” adlı kitabında Anter cinayetiyle ilgili Binbaşı Ahmet Cem Ersever, “Yeşil” kod adlı Mahmut Yıldırım, Mustafa Deniz, “Hogir” kod adlı Cemil Işık, Suriye İstihbarat Örgütü El Muhaberat’ın eski elemanı Neval Boz, JİTEM Telsiz Kumanda Merkezi’nde görevli Ali Ozansoy, JİTEM Tim Komutanı Savaş Gevrekçi ve “Şırnaklı Hamit”in adını verdi. Davanın seyri JİTEM’e ilişkin 1999’da hazırlanan 11 sanıklı iddianame ile 2005’te hazırlanan 5 sanıklı iddianamenin 2010’da birleştirilmesiyle “JİTEM Ana Davası” ve Musa Anter’in öldürülmesine ilişkin 2013’te başlatılan dava birleştirildi. Ardından Dersim’de 1992’de evinin önünden “Beyaz Toros”a bindirilerek kaçırılan ve o dönem JİTEM’e bağlı çalışan “Yeşil” kod adlı Mahmut Yıldırım tarafından işkence yapılarak öldürüldüğü belirtilen Ayten Öztürk’ün Elazığ 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen dosyası, Musa Anter ve JİTEM Ana Davası ile birleştirildi. Birlşetirme öncesince eski JİTEM tetikçisi Abdülkadir Aygan’ın fail olarak işaret ettiği Hamit Yıldırım 29 Haziran 2012’de gözaltına alındı. Hamit Yıldırım 2 Temmuz 2012’de tutuklandı. 5 yıllık tutukluluğun ardından da serbest bırakıldı. 21 Eylül 2022’de Ankara 6. Ağır Ceza Mahkemesi Anter ailesi avukatlarının davanın insanlığa karşı suç kapsamında görülmesi talebini reddederek Savcı’nın zamanaşımı gerekçesi doğrultusunda davayı düşürdü. Karar Anter ailesi ve izleyenlerce tepkiyle karşılandı. |
Davayla ilgili iddianame, suçlamalar, kaç kişinin yargılandığı ve yargılama sürecine dair detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
(HA) Bianet
