Çatışmalı sürecin bitiminin ardından, 2015 sonrası Amed’in Sur ilçesinde 8 mahallenin düm düz edildiği, birçok hukuksuzluğun yaşandığı, binlerce yoksul insanımızın yerinden göçertildiği, mağdur edildiği sözde ‘kentsel dönüşüm’ projesi gerçekleştirildi. Projenin sonuna gelindi ancak ne yapılan evler tarihsel dokuya uygun ne de o evlerde oturacak eski ev sahipleri var ne de o evlere geri dönebilecek paraları. 25 bine yıkılan evi al, 400 bine yeni yapılan evi borçlandır sat! Borçlanmak istemeyen parasını alsın çeksin gitsin, olmadı TOKİ’de kutu gibi bir daire verelim. İşte devletin Sur’da halkın önüne koyduğu seçenekler bunlar oldu.
Sur’da yaşananların halkımızda yarattığı olumsuz tablo ortadayken şimdi de Bağlar ilçesinde yapılmak istenen kentsel dönüşüm projesi önümüze getirildi. Bağlar halkı tedirginlik içerisinde süreci izliyor, yüzde 70’i HDP’nin tabanı olan Bağlar halkı AKP’nin ayak oyunları konusunda belirli bir tavra sahip ve pratik olarak baktıklarında Sur’un halini görüp sıra bize geldi diyorlar. Öyle ki Bağlar’ın hukuksuz şekilde koltukta oturan belediye başkanı ‘’Bağlar, Sur gibi olmayacak’’ diyor. Yani Sur’da kötü bir sürecin yaşandığını, halkın mağdur edildiğini kabul ediyor, kendi yönetiminde olan alandaki insanlara, Bağlar halkının mağdur edilmeyeceğini söylüyor. Bu açık bir şekilde itiraftır. Bizim açımızdan ise Sur’a baktığımızda Bağlar’da ne yapmak istediklerini, ne yapabileceklerini anlamak zor olmasa gerek! Bu yönde çalışmalarımız sürüyor, halk ile bir araya gelerek, projenin hedefini anlatmaya, herhangi bir şeyi imzalamamaları noktasında uyarılarda bulunmaya devam ediyoruz.
Konuyla ilgili görüştüğümüz TMMOB yöneticileri; Sur, Bağlar, Ben û Sen gibi eski yerleşim yerlerinde elbette ki insana, şehrin kültürel dokusuna uygun, depreme dayanıklı ve rant amacı gütmeyen kentsel ve özellikle yerinde (yani halkın göçertilmediği komşusuyla eski dokusuyla birlikte) bir dönüşüme ihtiyaç olduğunu ifade ediyor. Ancak devletin buradaki hedefinin kent halkına fayda sağlamak olmadığını, 400.000 nüfusa sahip ilçede büyük bir rant alanının açılacağını, Bağlar’da yaşanacak yıkımın Sur’dan daha büyük mağduriyetler yaşatacağını ifade ediyorlar. Üzerinde kentsel dönüşüm projesi gerçekleştirilmek istenen ismini saydığımız bu mekanlar; işsizlikle boğuşan, günde 50 TL’ye 12-13 saat çalışan, yoksulluk ve açlık sınırının altında gelire sahip olan, aylık 250-300 arası kira ödeyebilen kentin en yoksul kesimlerinin yaşadığı yerlerdir. Diğer yandan sınıfsal açıdan yoksullukla birlikte politik açıdan ise yurtsever dinamiklerin yoğunluklu bulunduğu, ulusal mücadelenin Amed’te sac ayakları kabul edebileceğimiz alanlardır. Devletin Kürdistan’da özelde Amed’te son 5 yılda önümüze getirdiği, Sur’da ise uygulamaya koyduğu bu kentsel dönüşüm projelerinin hedefinde yoksul-yurtsever Kürt emekçileri var.
Devlet, kentsel dönüşüm projeleri ile yoksul halkı şehir merkezinden uzaklaştırarak kendince ‘soylulaştırma-elitleştirme’, siyasal açıdan kendisine ‘güvenlik sorunu’ olarak gördüğü bu alanları ‘güvenli’ hale getirme, tıkanan inşaat sektörüne yeni alanlar açarak yandaşlarını yeniden organize edecek rant alanları açma gibi temel hedeflerini hayata geçirmeyi önüne almış görünüyor. Bağlar projesinde henüz yapılacak proje kapsamlı bir şekilde ilan edilmeden, kamuoyuyla, meslek odalarıyla paylaşılmadan reklam tahtalarına kentsel dönüşümü öven propagandatif afişler asıldı. Belediyenin başkanı projeye dair sürekli olarak ‘’halk mağdur olmayacak, Bağlar güzel olacak’’ vb. tamamen altı boş ifadelerle ikna sürecinin, halkla ilişkiler çalışmalarının startını verdi. Akabinde belediyeye bağlı ve ne işe yaradığı belli olmayan sade ve sadece yereldeki halkı ikna etmeye dönük çalışmanın parçası olan ‘’Kentsel Dönüşüm Bürosu’’ kuruldu. Projenin esas sahibi Çevre Şehircilik Bakanlığı, yerelde Bağlar Belediyesi, uygulamada TOKİ geliyor. Bağlar’daki proje deklare edildiği aynı günlerde Malatya TCDD 5. Bölge Müdürlüğü, Diyarbakır TCDD İl Müdürlüğü ve kayyım-vali; Bağlar ile Yenişehir ilçelerini birbirinden ayıran olan 12 KM’lik bir duvar çalışmasına başladı. Basında TMMOB’un ve diğer meslek odalarının, kuruluşların yarattığı kamuoyuyla bu duvar ‘Utanç Duvarı, Berlin Duvarı’ şeklinde yansıdı. Bağlar’ın dümdüz etmek isteyen devlet, aynı zamanda bu süreçte başlattığı duvar ile Bağlar’ı Yenişehir’den ayırıyor, kenti ortadan ikiye bölüyor. Bu projelerin birbirinden ayrı olduğu düşünülemez, zamanlaması da manidar.
Amed’te başta Sur’un başına getirilenler, Bağlar’ın başına getirilmek istenenler ve şehri ikiye bölmeyi hedefleyen açık hapishaneler inşa etmek isteyen bu projelere karşı ciddi bir toplumsal mücadele örgütlenmesi gerekiyor. Meslek odaları, STK’lar, siyasi partiler bu süreçte hedeflenen alanlarda daha fazla halka gitmeli, halkı aydınlatıp projelerin engellenebilmesi için çalışmalar üstlenmelidir.
Yaşar Kazıcı – KARKERÊ SOSYALÎST Ê WELATPARÊZ [Yurtsever Sosyalist İşçi] Sayı: 13
