Beriya her tiştî rewş bi yek gotinekê gelek Xerab e!
Bi tevahiyên zaravayên xwe zimanê me, çanda me û pê re gelê me tê tunekirin! Ev gelek diyare ku, tunekirina zimanê kurdî ya ku tev zaravayên wî, dê bibe tunekirina gelê kurd jî.
Sinan Çiftyürek / Hemû nivîsên ê nivîskar
Konfüçyüs gotibû :” Ku hûn dixwazin neteweyekê tune bikin, bi zimên dest pê bikin. Lewra ziman him amûrê tekiliyê, him jî xerca ya herî sereke ya ku neteweyê dike netewe ye; Ku tu wê tune bikî tuyê neteweyê jî tune bikî!
Rejîme tirk jî tunekirina gelê me di zimên de daye destpêkirin.Lewra ku kurd zimanê xwe wenda bike, dê tev hest û çanda neteweyî jî tê de, dê her tiştên xwe wenda bike.
Baldarî! Êdî ji xeynê Dîlok,Meletî, Semsûr,Xarpet, Erzirom,Qersê, li sêgoşeya Amed, Agirî, Colemergê jî axaftina bi tirkî ya li navêndên bajêr wek tiştekî ”asayî-xwezayî” tê berpêşkirin, lê axaftina bi kurdî(Kurmancî, Zazakî) her ku diçe wek tiştekî balkêş tê dîtin. Bes ne li saziyên fermî, edî li kuçe, çayxane, bazarê taxan û hetta li malan jî zimanê axaftinê tirkî ye êdî.
Kesên ku vê destnîşankirinê pirole dibînin; bes li kolan û kuçeyên Amedê, li navendên dan û stendinê, li çayxane û aşxaneyan, li wesayîtên girseyî û ya herî girîng bo çavdêriyên rewşa li bazarên gel yên ku ciyê danûstendina jinên ku hilgirên zimanê kurdî ne, em bang dikin ku bila çend saetên xwe veqetînin bo ku zimanê tê axaftin çi ye bila di ciyê ciyîn de bê guhdarkirin û bê dîtin.
Ku em bê ser malan wek qadên jiyana taybet, rewş gelo ji wan qadên ku min anîbû ziman cuda ye an na? Bersiva vê pirsê divê her kes ji xwe bipirse û bi bersivîne. Gelo bes li bajaran rewş wisa ye? Na navçe, gund û heta mezra jî çend gavan li dû bin jî bajaran dişopînin.
Bi kurtasî pêvajo ku wisa bidome îRO ZIMANÊ ME, SIBÊ NETEWEYA ME DÊ TUNE BIBE! Pişaftin wek Pençeşêra civakî, ku peşiya pêşîn nê sekinandin û paşê ev pêvajo bi beravajî nê zivirandin, bi zaravayên xwe yên cuda pêşiyê dê zimanê kurdî û paşê neteweya kurd dê bê tunekirin.
Berpirsê vê rewşê kî ye?
Bersiva pirsê li holê ye; Xwediyê vê penceşêra civakî rejîma tirk a nijadperest e; wek pençeşêra civakî ya ku li ser gelê me, ya ku li ser gelan pişaftin û cewiya wê ya entegrasyon e.
Rejima Tirk meseleya Kurd/ Kurdistan li gorî xwe rêya ji binîve çareserkirin( ji holê rakirin); helandina ziman û çanda kurdî bi pişaftinê destnîşan kirin.. û vê bi van rêbazan didomînin:
Yek; Ji pêşdibistanê heta zaningehê zimanê perwerdeyê û hînkirinê sipartina tirkiya mecbûrî;
Dido; Zimanê jiyana aborî- civakî de sipartina tirkî
Sê; Televizyon, Sînema, Compîtir,telefonên jîr, rojname,radiyo,pirtûk,internet, e-mail ….. zimanê van amûrên têkiliyan bi zimanên tirkî tê sêwirandin
Çar; Cêwiya pişaftinê entegrasyon di serî de li bajarên di sînor de niha tev Kurdistana hundirîn li hemû bakurê Kurdistanê tê meşandin.
Em ê çi bikin?
Tiştên em ê bikin mirov dikare bixe du bir;
Yek, tiştên ku em ê bi partî, rexistinên girseyî yên demokratîk, rewşenbîr, hunermend û meleyan re bikin.
Dido; daxwazên me yên ji Meclîs û desthilatdara Tirk
Di her du qadan de jî meseleya zimên nêrînek li jorî çîn û siyasetê, bi hevkariya hemû partî, rêxistinên girseyî yên demokratîk, rewşenbîr, hunermend û meleyan re divê li ser bê sekinandin. Meseleya zimên divê teqez û teqez wek amûrek siyaseta navxweyî neyê dîtin. Divê pisporên vî karî li ser vê meseleya me ya hevpar bixebitin, divê bo kampanyayek bi bandor ya ku di her du qadan de em bang bikin.
a- Tiştên ku em ê di qada xwe de bikin
*Di destpêkê de di meha Îlonê de divê bi Xebatnameyekê dest bi kampanyayê bê kirin
divê partî, rêxistinên girseyî yên demokratîk, rewşenbîr, hunermend û mele bê vewxandin ji bo xebatnameyê..
Di vê Xebatnameyê de lijneya ku kampanyayê birêve bibe divê nûnerên wan ji hemû van aliyan bê hilbijartin.
plansaziya çalakiyên kampanyayê, divê bi fikir û ramanên ji vê xebatnameyê tê bê dewlemendkirin.
*Mal-kuçe-bazar-wesayit-otobês-nexweşxaneyan de divê bi axaftina kurdî( Kurmancî- Zazakî) em banga axaftinê li gel bikin.
Birêvebirên kampanyayê; Ji dêlva banga ”Bi Kurdî Bipeyive” ji gel re bike, rasta rast divê li kuçeyan, li çarşî û bazaran bi kurdî biaxife û kampanyayê wisa bimeşîne.
Divê birêvebirên kampanyayê tîşortên ” Em Bi Kurdî Dipeyivin” li xwe bikin û bi taybet li Amedê û li hinek bajaran kurtebelavokên bi du zaravayên kurdî ( Kurmancî-Zazakî) divê li kuçe, wesayit,çayxane û ciyê bazaran bê belavkirin.
Em ê bandora erênî bibînin.
b- Ji hukûmeta Tirk, meclîs û saziyên navnetewî xwestek û daxwazên me;
*Di makezagonê de naskirina mafên neteweya kurd û kêmneteweyan.
*Ji dibistana seratayî heta zaningehê bi kurdî û bi zimanê kêmneteweyan perwerde û hînkirina zimanê zikmakî divê têkeve meriyetê.
Ev daxwazên gelê me yê mirovî û yên demokratîk bo ku bi cî were; li aliyekî divê bi serokomar, wezîr, TBMM, wekîl, neteweyên yekbûyî, Unesco, Yekitiya ewrupayê, USA, Rusya… Balyozxaneyên Dewletan, partiyên siyasî yên Türkiyeyê, sendîka, û bi rêxistinên girseyî yên demokratîk û bi partiyên Türkiyeyê yên sosyalîst re divê hevdîtin bê kirin. Ji alî din de bo ku serokomar û TBMM gav biavêje li kuçeyan, meydanan, hêwanan têkoşîn bê meşandin. Ji Tv, radyo, rojnameyên ku piştgiriyê didin kampanyaya me lidarxistinên bernameyên taybet divê bê xwestin.
wek encam; ku em xwedî lê dernekevin îro zimanê me sibê neteweya me dê bê tunekirin!
banga ÖSP’yê ji hemû partî û rêxistina re, rêxistinên girseyî yên demokratîk, ji rewşenbîr, hunermend û Meleyan re ye; werin em bi hev re vê kampanyayê birêxistin bike. Bi amadekariyek pêş bi destpêkirina sala perwerde û hînkirinê re em dest kampanyayê bikin.
Banga ÖSP’yê; Li mal, li wesayitan,li çayxaneyan, li navendên danûstendinê , li bazaran, li bankayan,li nexweşxaneyan Kurdî bipeyivin, li zimanê xwe xwedî derkevin.
Lewra ”Welatê rasteqîn yê neteweyekê zimanê wî ye, ziman nîşaneya hebûnek bi hêz a daxwazên neteweyî ye. Zimanê neteweyî ku tune bibe, dê di demek kin de hestên netewî jî bê wendakirin” wilhelm Humbold. 19.08.2018
*********
BUGÜN DİLİMİZ YARIN MİLLETİMİZ YOK OLACAK!
Sinan Çiftyürek / Yazarın diğer makaleleri için tıklayınız
Öncelikle durum tek kelimeyle vahim!
Lehçeleriyle birlikte dilimiz, kültürümüz beraberinde halkımız giderek yok ediliyor! Şurası çok açıktır ki, Kürt dilinin lehçeleriyle birlikte yok edilmesi, Kürt halkının da yok edilmesi olacak.
Konfüçyüs “Bir milleti yok etmek istiyorsanız işe önce dil ile başlayın” demişti. Çünkü dil, hem iletişim aracı hem de ait olduğu milleti, millet yapan en temel harcıdır, onu yok edersen o milleti de yok edersin! Türk rejimi de, Kürt halkını yok etme de dilden başlamış! Çünkü Kürtler dilini kaybederse ulusal duygu ve kültürü dahil her şeyini kaybedecektir.
Dikkat! Antep-Malatya-Adıyaman-Elazığ-Erzurum-Kars’ın yanı sıra artık Diyarbakır-Ağrı-Hakkari üçgenindeki kent merkezlerinde de Türkçe konuşmak “normal-doğal” karşılanırken, Kurdî (Kurmanci, Zazaki) konuşmak ise giderek dikkat çekiyor. Sadece resmi kurumların değil sokak, kahve, semt pazarı ve hatta evlerin konuşma dili artık Türkçe!
Bu tespiti abartılı bulanlar; sadece Diyarbakır cadde ve sokaklarında, AVM, kahve ve lokantalarda, kitle ulaşım araçlarında, işletmelerde ve de önemlisi Kürt dilinin taşıyıcısı kadınların alış veriş merkezleri olan halk pazarlarında durumu yerinde gözlemlemek için birkaç saatini ayırarak konuşulan dilin ne olduğunu yerinde dinlemeye, görmeye çağırıyoruz. Özel yaşam alanı olarak evlere gelince sözünü ettiğim alanlardan farklı mı değil mi? Sorunun yanıtını herkes kendine sorarak yanıtlamalıdır. Sadece kentlerde mi durum böyle? Hayır, ilçe, köy hatta mezralar da birkaç adım geriden kent merkezlerini izlemektedirler.
Kısacası, süreç böyle devam ederse, BUGÜN DİLİMİZ, YARIN MİLLETİMİZ YOK OLACAK! Sosyal kanser olarak asimilasyon, önce durdurulup sonra süreç tersine çevrilemezse, farklı lehçeleriyle önce Kürt dili sonra Kürt milleti yok edilecek.
Bu durumun sorumlusu kim?
Sorunun yanıtı ortadadır; halkımızın, halklarımızın sosyal kanseri olarak asimilasyon ve ikiz kardeşi entegrasyonun sahibi ırkçı Türk rejimidir! Türk rejimi, Kürt/Kürdistan meselesini kendince köklü çözmenin (ortadan kaldırmanın) yollarından birinin; Kürt dili ile kültürünün asimilasyonla eritmek olduğunu tespit etti. Ve bunu belli başlı şu yöntemlerle sürdürüyor:
Bir; Ana okuldan-üniversiteye eğitim-öğretim dilinin zorunlu Türkçe olmasını dayatmakla;
İki, Ekonomik-sosyal hayatın (çarşı-Pazar-üretim-iletişim) dilinin Türkçe dayatılmasıyla;
Üç; Televizyon, sinema, bilgisayar, akıllı telefon, gazete, radyo, kitap, internet siteleri, e-postalar… gibi görsel, işitsel, yazınsal iletişim araçların dilinin Türkçe kurgulanmasıyla;
Dört; asimilasyonun ikiz kardeşi entegrasyonu önce sınır illerinde şimdi iç Kürdistan dahil Kuzey Kürdistan’da uygulamakla sürdürmektedir.
Ne yapacağız?
Yapacaklarımızı ikiye ayırabiliriz; Bir, Parti, demokratik kitle örgütleri, aydın-sanatçı, Meleler… olarak birlikte yapacaklarımız. İki, Türk iktidar ve Meclisinden taleplerimiz.
Her iki alanda da dil meselesi; sınıflar ve siyaset üstü bakışla, tüm Parti, demokratik kitle örgütleri, aydın-sanatçılar ve Melelerin ortak paydası olarak ele alınmalı. Dil meselesi asla ve asla iç siyaset malzemesi olarak görülemez. İşin uzmanlarını bu ortak meselemiz üzerinde çalışmaya, her ki alanda da etkili bir kampanya için katkılar sunmaya çağırmalıyız.
a – Bizlerin yapacakları alanında;
*Öncelikle Eylül ayı içerisinde bir Çalıştay ile kampanyanın startı verilmeli. Çalıştaya, Parti, demokratik kitle örgütleri, aydın-sanatçılar ve Meleler… çağrılmalı. Çalıştay’da kampanyayı yürütecek olan bir Komisyon bütün bu kesimlerin temsilcilerinden seçilmeli. Kampanya eylem planı, Çalıştay’dan gelecek önerilerle zenginleştirilmeli.
*Ev-sokak-pazar-dolmuş-otobüs-hastanede…Kurdî (Kurmancî, Zazakî) konuşarak halkı konuşmaya çağırmalıyız.Kampanyayı yürütenler; halka “Kürtçe konuş” çağrısı yapmak yerine, doğrudan sokakta, çarşı-pazarda Kürtçe konuşarak kampanyayı sürdürmeli!
Kampanyayı yürütenler; “Kürtçe konuşuyoruz” yazılı tişörtler giyerek ve Diyarbakır başta olmak üzere bazı kentlerde Kürt dilinin iki lehçesiyle yazılmış kısa çağrı bildirisini sokak, dolmuş, otobüs, kahve, Pazar yerlerinde… dağıtalım. Bunun olumlu etkisini göreceğiz.
b –Türk hükümeti, Meclis ve uluslar arası kurumlardan talep ve isteklerimiz;
*Anayasa’da, Kürt milletinin ve azınlık halkların varlıklarının tanınması.
*Kürt dili ve azınlık dillerde de, ilkokuldan üniversiteye kadar ana dilde eğitim-öğretimin hayata geçirilmesi.
Halkımızın bu en demokratik en insani taleplerinin karşılanması için; bir yandan Cumhurbaşkanı, bakanlar, TBMM, milletvekilleri, BM UNESCO, AB, ABD, Rusya…ülke elçilikleri ile Türkiyeli siyasal partiler, sendika ve demokratik kitle örgütleri, Türkiye Sosyalist hareketinden partilerle görüşmeler yapılmalı. Diğer yandan Cumhurbaşkanı ve TBMM’nin adım atması için sokaktan, meydanlardan, salonlardan mücadele geliştirilmeli.
Kampanyamızı destekleyecek tv, radyo, gazetelerden özel programlar yapmaları istenmeli.
Sonuç olarak; sahip çıkmazsak bugün dilimiz yarın milletimiz yok edilecek!
ÖSP’nin çağrısı; tüm siyasal parti ve örgütlere, demokratik kitle örgütlerine, sanatçı-aydın-Melleleredir: Gelin hep birlikte bu ikili kampanya örgütleyelim! Ön hazırlık yaparak eğitim-öğretim yılının başlamasıyla kampanyanın startının verelim.
*ÖSP’nin çağrısı; evde-dolmuşta-kahvede-AVM’de-pazarda-bankada-hastanede…Kürtçe konuş, diline sahip çık!
*Çünkü “Bir ulusun gerçek yurdu onun dilidir, dil ulusal dileği belirten güçlü bir varlıktır. Ulusal dil yok olunca, ulusal duygu da çok geçmeden kaybedilebilir” Wilhelm Humbold. 19.08.2018
…