Afganistan meselesi bizi dört nedenle ilgilendiriyor. Bir, emperyalistler arası küresel hegemonya savaşında coğrafik merkezi olması. İki, Afgan halklarının uzun savaşta yaşadığı büyük acılar. Üç, Siyasal İslam’ın özelde Selefi Cihadist örgütlerin Taliban iktidarından güç alarak hareketlenmeleri. Dört, sömürgeci-statükocu güçlerin Afganistan üzerinden Kürdistan okumaları.
Sinan Çiftyürek / Yazarın diğer makaleleri için tıklayınız
Yanıtlanması gereken ilk soru; Afganistan neden 43 yıldır aralıksız savaş hali yaşadı? ABD ve müttefikleri Afganistan’ı neden işgal ettiler? Pentagon 11 Eylül 2001’de El Kaide’nin İkiz Kuleler’e saldırısına niçin yol verdi? Özetleyelim. SSCB/sosyalist sistem yıkılmış, Rusya Federasyonu dağılma sinyalleri veriyor! Çin, iktidarda komünist parti, ekonomide vahşi kapitalizm ile küresel ekonomik güç olma stratejisini uyguluyor! Tam da bu yıllarda ABD stratejistleri ile Pentagon harıl harıl 21. yy’da Asya’ya egemen olma stratejisi üzerinde çalışıyor. Asya’da egemenliği ABD’nin küresel imparatorluk ilanının taşıyıcı rampası görüyorlar. Çünkü Asya dünya nüfusunun ve enerji kaynaklarının %60’ını barındırıyor. 44 milyon km² coğrafyası ile de en büyük kıta.
Bu nedenlerle İngiliz jeopolitik bilimci S. H. Mackinder 1904’te “Avrasya’ya hükmeden dünyaya hükmeder” der. Stratejist Brzezinski de “Büyük Satranç Tahtası” kitabında ABD için “21. yüzyılda en önemli stratejik ödül Avrasya üstünde kontrol tesis etmektir…ABD 21. yüzyılda süper güç tahtını korumak istiyorsa Avrasya’yı denetlemeli. Bunun için kendi çıkarları belirleyiciliğinde bölgenin güçlü devletleri ile ittifak kurup Rus egemenliğini kırabilmeli” demişti.
Bu saptamalar ABD’nin 21. yy stratejisinin temelini oluşturuyor. Pentagon 1990’da sona eren soğuk savaşı yerine gecikmeden bu kez 40-50 yıllık ve on trilyonlarca dolarlık postmodern savaş stratejisin belirledi. Asya’da egemen olmanın yolu başta Rusya-Çin-İran üçlüsünün etkisinin kırılmasından geçiyordu. Haritaya dikkat edin; Afganistan bu üç devleti de etkisizleştirebilir coğrafik konumda. Hedef Asya, daraltılmış ilk hedef ise Rusya idi. Çin tarafsızlaştırılacaktı. Bu amaçla Rusya’ya, Güney ve Batıdan askeri, ekonomik, diplomatik olarak dokuz başlık altında kuşatma süreci başlatıldı.
Rusya’nın sahadaki rolü
Rusya kısa bocalamadan sonra Avrasyacılık doktrini ile 2000’li yılların başında karşı atağa geçti. ABD’yi önce Afganistan’da dengeledi. Ermeni-Azeri çatışmasını denetime aldı. Karadeniz’de Gürcistan ve Ukrayna’yı parçalayarak karşı hamle yaptı. Ve Suriye’ye indi. Şimdi İran ve Çin ile Basra Körfezi’ne yerleşiyor. Yani ABD stratejisinin önü kesildi ki stratejiyi revize edip Çin’e yönelmesinin bir nedeni de bu.
“ABD’nin stratejisi ölü doğmuştu….Bu stratejinin temel açmazı dünyaya her açıdan ABD gözlüğü ile bakılması, dünyanın Amerikanlaştırılması yönelişiydi….Önce düşünsel ya da planlama aşamasında ölü doğmuştu. Sonra pratikte bunun kanıtlanmasına sıra geldi.” (S. Çiiftyürek ABD’nin Avrasya Egemenlik Stratejisi Ortadoğu ve Kürdistan sy 93)
Stratejik rakipten stratejik tehdide
Rusyanın kuşatılmasında yaşanan başarısızlık başka faktörlerle ABD/NATO; Avrasya’daki savaşın ağırlık merkezini Çin’i kuşatmak için Güney Pasifik’e kaydırıyor! ABD’nin Çin stratejisi; Stratejik “rakipten” stratejik “tehdit” algısına doğru evirildikçe Rusya yerine Çin savaşın merkezine alınıyor! G-7 Haziran 2021 zirvesinde, Çin’in “Bir Kuşak Bir Yol projesine” karşı “60 trilyon dolarlık küresel altyapı projesini” başlatma kararı aldı. Yani 21. yy’da savaş Asya üzerinde sürecek, sadece ağırlık merkezi değişiyor çünkü ABD Asya üzerinde halen yenilgiyi kabul etmedi.
Savaşın ağırlık merkezi Pasifik’e kaydırılınca Ortadoğu-Kuzey Afrika’daki çelişki ve çatışmalar soğutmaya alınıyor. Siyaset, Kürt siyaseti bunun sonuçları üzerinde düşünmeli.
Sömürgecilerin Kürdistan okumaları
ABD’nin, Afganistan’dan çekilmesiyle Cihadist örgütlerin yanı sıra başta Türkiye-İran sömürgeciler de harekete geçti. Türkiye anında Hewlêr-Süleymaniye-Şengal-Qamışlo-Ayn İsa yani iki parçayı ateş altına aldı! İlginçtir İran ve Türkiye arasında, Kürdistan Bölgesi üzerinde “ABD sonrası” erken hegemonya kavgaları da başladı! Irak, Suriye rejimlerinin de ırkçı iştahları kabarıyor. Irak, “KBY statüsünü nasıl budarım”, Suriye ise “Kürtleri 2011’e nasıl geriletirim” arayışında. Ve Türkiye ile İran saldırılarına tepkileri ise danışıklı dövüş gereği semboliktir.
Türk ırkçı milliyetçilerin Kürdistan’ı Afganistan’a benzetmelerine gelince, birden fazla nedenle yanlış. Kürt partileri, Taliban gibi ABD desteği ile kurulmadı. Kürt siyaseti 100 yıldır ABD’ye ve diğer emperyalistlere rağmen yürüdü. Son yıllarda ABD Avrasya stratejisinde çıkarları gereği Kürtlerle yolları keşişti. Bu kesişmenin sona ermesi Afganistan meselesiyle ilintili olmayacak.
Kürt siyaseti ne yapmalı?
Kuruluşunda ABD’nin yer aldığı, Tahterevalli gibi bir ABD bir Rus “zafer” kılıcına dönüşen, dünya uyuşturucu merkez üssünü yöneten Taliban’ı bağımsızlık hareketi görüp tanıyan, Özerk Rojava Yönetimi’ni ise “terör örgütü” görüp savaş açan sömürgeciler insanlık vicdanında er geç yargılanacaklar.
Kürt siyaseti bugün;
1-IŞİD ve diğer Cihadist grupların KBY ve Özerk Rojava’daki hareketlenmelerini mercek altına alıp farklı senaryolara karşı ulusal birlikle hazırlık yapmalı. Zira sömürgeciler leş kargaları gibi hazır kıta bekliyor!
2- Sömürgeci tehdit ve saldırıları başa alıp hızla ortaklaşmalı. Birbirinden algıladıkları tehdidi ise ortadan kaldırılmalı, en azından minimize edilmeli. Sömürgeci tehdide karşı ortaklaşma olmazsa, kazanımlar korunup ilerletilemez.
Yeni Yaşam Gazetesi