25 Ocak 2015 seçimlerinde Radikal Sol Koalisyon SYRİZA seçimlerde birinci parti olarak çıktı. SYRİZA’nın seçim zaferi Avrupa hatta Dünya’da epey konuşulacak gibi.Yunanistan seçimleri ile ilgili daha ayrıntılı bir analiz yazısı yazacağım şimdilik şunlara işaret edelim:
İçişleri Bakanlığı verilerine göre seçime katılma oranı 63’e yani her üç seçmenden biri sandıktan umudunu kesmiş ki gitmedi. Seçim sonuçları Radikal Sol Koalisyon olarak SYRİZA yüzde 36,34 ile 149, Yeni Demokrasi Partisi (ND) yüzde 27,8 ile 76, Altın Şafak yüzde 6,31 ile 17, Nehir (POTAMİ) yüzde 6,02 ile 17, Yunanistan Komünist Partisi (KKE) yüzde 5,48 ile 15, Bağımsız Yunanlılar Partisi (ANEL) yüzde 4,72 ile 13 ve Panhelenik Sosyalist Hareket (PASOK) yüzde 4,69 ile 13 sandalye kazanmış oldular. Yorgo Papandreu’nun Sosyalist Demokratlar Hareketi ise yüzde 2,46 ile seçim barajının altında kaldı.
Bu sonuç Yunan siyasetinde merkez sağ olarak ND ciddi zayıflarken, liberalleşen eski radikal sol olarak PASOK’un ise ancak barajı geçecek kadar oy alarak eridiği görüldü.
Ekonomik krizle bağlantılı olarak siyasetin merkezi zayıflarken sol ve sağ siyaset uçları güçlenmeye başlıyor. Örneğin, SYRİZA solda birinci parti olarak çıkarken, Neo faşist hareket Altın Şafak 3. Parti olacak kadar güçlenmiş oldu. Girilen süreçte siyaset uçlarının güçlenmesi sadece Yunanistan’ın değil İspanya dahil Avrupa’nın yüzleşeceği gelişme olarak görülmeli.
Siyaset 1990’lı yıllardan itibaren giderek bir adım sağa kaymaya başlamıştı. Liberallerin, neo liberalizm adı altında birkaç adım daha sağa kaydığı, Sosyal Demokratların liberalleştiği, Komünistlerin yeni sosyal demokratlara dönüştüğü süreçte komünist hareket yeniden şekillenmeyle yüz yüze!
İşte bu çerçevede bakıldığında, SYRİZA’nın yeni sosyal demokrat harekete dönüşen eski komünistler olduğu görülür. İspanya da ki Podemos hareketi de benzer yapıdadır. 20. Yüzyıl komünist hareketinin ağırlıkla sosyal demokrat ya da sol sosyal demokratlaştığı süreçte komünist hareket de yeniden güçlenecek-şekillenecektir. Bundan şüphe edilemez.
Yunanistan radikal solu dün yani 40 yıl önce Albaylar cuntası sonrası PASOK üzerinden yükselmişti. PASOK’un radikal sol olarak yükselmesinde cunta tarafından gasp edilen temel siyasal hak ve özgürlükler belirleyiciyken; SYRİZA’nın bugün radikal sol olarak doğup yükselmesinde belirleyici olan ise yaşanan ağır ekonomik krizin işçi ve yoksul kitlelerde yarattığı ciddi rahatsızlıktır. SYRİZA’nın seçim zaferi buradan geliyor ve Yunanistan’ı aşan olumlu etkileri olacaktır. Fakat şimdiden uyarmakta yarar vardır; SYRİZA’nın da PASOK’un uğradığı akıbeti yaşaması yani liberalleşme tehlikesi ciddidir!
Ciddidir ve ilk verileri şimdiden görülmektedir. Gerek lideri Alexis Tsipras’ın AB Troykasının basıncı karşısında yaptığı kimi açıklamaları, gerek Yunan Komünist partisi ve PASOK dururken ırkçı, antisemit, göçmen düşmanı Bağımsız Yunanlılar Partisi ANEL ile koalisyon ortaklığını kurmaları erken PASOK’laşacağının ilk işaretleridir. SYRİZA’nın liberalleşerek erken PASOK’laşmasını engelleyecek tek gelişme; Avrupa başta olmak üzere dünyada sol, sosyalist hareketin güçlenmesi, güçlenecek sol siyasal iklimde SYRİZA çizgisini koruyarak direnebilir hatta küresel sol, sosyalist hareketin gelişimiyle bağlantılı olarak daha da sola yani komünist parti çizgisine de evirilebilir.
Türkiye’den bir SYRİZA çıkar mı? Bu sorunun yanıtı üzerinde ayrıca duracağımı belirterek şunlara kısaca işaret edeyim: Türkiye iç siyaset iklimi ile Yunanistan’ın siyaset iklimi birden fazla nedenle kökten farklıdır. Türkiye siyaseti yaşadığı onca askeri cuntalara rağmen bir PASOK üretmemiştir. Bunun üzerinde ciddi düşünülmeli. Ayrıca Türkiye’de hali hazırda Yunanistan’ın son yıllarda yaşadığı ağır ekonomik kriz benzeri bir kriz de görünürde yok.
HDP yetkilerinin kendilerini, Yunanistan’daki SYRİZA ve İspanya’daki Podemos (Yapabiliriz) hareketine benzetmeleri Türkiyelileşme yönelişlerinin gereğidir. Böylece siyasal kimliklerini de daha net tarif etmiş oluyorlar çünkü HDP kendini Türkiye sol sosyal demokrat partisi olarak sunuyor. Ancak SYRİZA’nın Kürt/Kürdistan meselesi benzeri bir meselesi olmadığı gibi, Podemos’unda yapısı içerisinde de Katalanya veya Bask ülkesinin siyasal bileşenleri hele hele ana öğe olarak siyasal bileşenleri yoktur.
27-01-2015