Rusya’nın Suriye için hazırladığı ve Kürdlere özerklik öneren anayasa taslağının tam metnine ulaşıldı.Rusya’nın Suriye için hazırladığı ve Kürdlere özerklik öneren anayasa taslağının tam metnine ulaşıldı.
Rusya’nın Astana görüşmelerinde Suriyeli muhaliflere sunduğu anayasa taslağı metninde, ‘özerk Kürd bölgesinin kurulmasını’ önerdiği iddia edilmişti. Rus basını, anayasa taslağı metninde üniter devlet yapısının korunması gerektiği fakat ülke içerisinde bir özerk Kürd bölgesi oluşturulmasının önerildiğini ileri sürdü.
Moskova’da Suriyeli muhaliflerin toplantısına katılan PYD heyetinden PYD Fransa Temsilcisi Halid İsa, Rusya’nın kendilerine ‘kültürel otonomi’ önerdiğini ancak heyetin Demokratik Kuzey Suriye Federasyonu projesinde ısrar ettiklerini söylemişti.
İsa, Rusya’nın başkenti Moskova’da Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’a PYD’nin kendi hazırladığı Suriye anayasası taslağını sunacağını kaydetmişti.
Sputnik’in ulaştığı metne göre, Kürdlerle ilgili ‘kültürel özerklik’ kavramı kullanılıyor. Metin, Arapça’nın resmi dil olarak kalmasını vurgularken, yapılacak yerel referandumla ikinci bir dilin de eşit bir şekilde kullanılabileceğini söylüyor.
Rusya’nın hazırladığı anayasa taslağının tam metni şöyle:
Temel İlkeler
Anayasa taslağı, ülkenin resmi adından ‘Arap’ kelimesini çıkartıyor: “Suriye Cumhuriyeti, halkın, halk tarafından halk için yönetimi, sosyal dayanışma, hak ve özgürlüklere saygı, vatandaşların farklılık ve ayrıcalıklarına bakılmaksızın eşit hak ve sorumluluk ilkeleri üzerine kurulu bağımsız ve egemen bir devlettir. Suriye Cumhuriyeti ile Suriye isimleri eş değerdedir.”
Rusya’nın teklif ettiği anayasa taslağı, Suriye’nin tüm dinlere saygı duymasını tasarlıyor ve tüm dini kurumların kanun önünde eşitliğini öneriyor.
Arapça ve Kürdçe eşit olarak kullanılabilir
Suriye Cumhuriyeti’nin resmi dilinin Arapça olduğunu belirten metin, Kürd kültürel özerkliğinin hükümet kurumları ile örgütlenmelerinin Arapça ile Kürdçeyi eşit olarak kullanması gerektiğini de söylüyor: “Her bölge, yerel referandumla desteklendiği takdirde, resmi dile ilaveten, çoğunluğun dilini kanunun düzenlediği şekilde kullanma hakkına sahip olmalıdır.”
“Suriye devletinin siyasi sistemi, siyasi çoğulculuk ve iktidarın gizli oyla demokratik şekilde yürütülmesi ilkesi üzerine kurulmalıdır.”
“İdeolojik çeşitlilik Suriye’de tanınıp, hiç bir ideoloji devlet ideolojisi veya mecburi ilan edilmemelidir.”
“Devlet ulusal ve dini azınlıkların hak ve özgürlüklerini koruyup güvenliği sağlamalıdır.”
Suriye tek parçadır
Rusya’nın teklif ettiği anaysa taslağına göre Suriye terörizmi her haliyle kınayıp, topraklarının ve halkın terör tehditlerine karşı güvenliğini sağlar: “Suriye, savaşı, diğer ülkelerin egemenliğinin ihlali ve uluslararası çatışmaların çözümü olarak kınıyor. Suriye ordusunun devlet erkinin dışında askeri faaliyetlerde bulunması yasaktır.”
Taslak metin, Suriye topraklarının ‘bölünemez, dokunulamaz ve tek parça’ olduğunu ifade ediyor: “Ülke sınırları ancak tüm Suriyeli vatandaşları arasında düzenlenecek referandum sonucunda değişebilir.”
Yasama Yetkisi
Metne göre: “yasama yetkisi halk adına Halk Meclisi ve Kurucu Meclis tarafından, Anayasa ve uygulanabilir kanunların izin verdiği biçimde üstlenilir. Halk Meclisi üyeleri halk tarafından, gizli, doğrudan ve eşit oyla seçilmelidir.”
“Rusya’nın hazırladığı Suriye anayasa taslağı iki tarafın da çıkarınadır”
Anayasa taslağı, Halk Meclisi için, ilk toplantısından itibaren dört yıllık dönem öngörüyor.
“Seçim Kanunu’nun şartlarını yerine getiren 18 yaş ve üstü tüm Suriyeliler oy kullanabilir.”
Seçim Kanunu, ‘seçmenin özgürlüğü ve güvenliği ile vatandaşın temsilcilerini seçme hakkını ve seçim prosedürünün bütünlüğünü’ teminat altına alacak hükümler de içerecek, adayların seçim sürecini gözetme hakkı, seçmenin iradesini suiistimal edenlerin sorumlu tutulmaları, seçim kampanyalarının finansmanını düzenleme, seçim kampanyasının örgütlenmesi ve medyanın kullanımı.
Metne göre Halk Meclisi: “Yasa onaylayabilir, Suriye devlet başkanlığı seçimleri için sandık çağrısında bulunabilir, hükümete güvensizlik oylaması düzenleyebilir, uluslararası anlaşmaları tasdik edebilir, uluslararası antlaşma ve anlaşmaları onayladığı gibi, yabancı şirketlere imtiyaz tanıyabilir, genel affı onaylayabilir ve bir milletvekilinin yetkisini sonlandırma kararı alabilir.”
Yürütme Organı
Belge, “Suriye Cumhuriyeti Devlet Başkanı, ülkenin bağımsızlığının, birliğinin ve toprak bütünlüğünün garantörüdür” diye beyan ediyor.
Suriye devlet başkanı, ‘evrensel, eşit ve doğrudan gizli genel oylama sonucunda’ Suriye vatandaşları tarafından yedi yıllık dönem için seçilir.
Suriye devlet başkanı ard arda iki dönemden fazla iktidarda kalamaz.
Devlet başkanı seçilebilmek için, bir Suriye vatandaşı 40 yaş üstü olmalı ve oyların yarısından fazlasını toplamalıdır. Hiçbir aday oy çoğunluğu sağlayamazsa, en çok oy alan iki adayın yer alacağı ikinci bir oylama yapılır.
Anayasa taslağına göre Suriye devlet başkanı aynı zamanda silahlı kuvvetlerin başkomutanıdır: “Suriye Devlet Başkanı, Halk Meclisi’nin kendisine ağır ihanet ve ciddi suç isnat etmesi durumunda, bu suçlamalarda bulunulmasının yasallığı ve prosedürlerinin uygunluğu Anayasa Mahkemesi kararıyla desteklendiği takdirde, Kurucu Meclis tarafından görevden alınabilir.”
IMPNews