CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu TBMM’de yaptığı 2021 yılı bütçe konuşmasında ‘’İktidar olacağız. Beşli çetenin bizim torunlarımızı dahi sömürecek olan bütün bu yatırımlarını kamulaştıracağız ve alacağız.’’ dedi. Kılıçdaroğlu’nun mecliste yaptığı bu çıkış sonrası isim vermeden ‘’Beşli Çete’’ şeklinde ifade ettiği kurumların kim olduğu, kamu kaynaklarına ne şekilde sahip oldukları üzerine tartışıldı.
Dünya Bankası verilerine göre dünyada en fazla kamu ihalesi alan ilk 10 şirketin 5’i Türkiye’den. Kılıçdaroğlu’nun isim vermeden “beşli çete” olarak nitelendirdiği o şirketler, aldıkları ihale genişliği sırasına göre şu şekilde:
Limak Holding,
Cengiz Holding,
Kolin Grup,
Kalyon Grup
MNG Holding
İlk 5’e giremese de Ethem Sancak ve şirketlerinin de AKP döneminde birçok alanda ihale aldığı biliniyor.
Beşli Çetenin İhale Alanları
Kuzey Marmara Otoyolu olarak bilinen 3. Köprü, Çanakkale Köprüsü, Yüksek Hızlı Tren (YHT) hatları, farklı kentlerdeki havaalanları, stadyumlar, metro hatları, Şehir Hastaneleri, santraller ve listesi uzayıp giden bir yığın inşaat ihalesi bu şirketlerin elinde.
İnşaattan savunma sanayine kadar 20’ye yakın alanda faaliyet gösteren Sancak Group, yandaş medyanın finansmanını da sağlıyor. 15 Temmuz 2016 darbe girişimi sonrasında orduda yaşanan değişimle birlikte savunma sanayi tamamen AKP’ye yakın şirketlere devredildi. Bu şirketlerin başında silah sektöründe tekelleşen Sancak Grubu geliyor. Ethem Sancak aynı zamanda Yüzde 51’i Katar’a satılan Tank Palet Fabrikası’nın da sahibidir.
Kamu ihalelerinin peşkeş çekilmesi sonucu ihya olan bu şirketler aynı zamanda AKP’nin yandaş medyasını da finanse eden kuruluşlardır. Bir başka finans havuzu ise yine AKP döneminde ortaya çıkan ne iş gördüğü belli olmayan, İBB seçimlerinin kaybedilmesi sonrasında tartışma konusu olan vakıflardır. Kamu ihalesi alan bu şirketlerin AKP’ye yakın veya doğrudan kurduğu vakıflara bağışlar yaptığı biliniyor. Kamudan ihale almak istiyorsan vakıfları ve yandaş medyayı finanse et şeklinde özetleyebileceğimiz bir ilişkiler ağı söz konusu.
Sabah-Takvim-ATV gibi medya kuruluşlarının içerisinde yer aldığı muhalefetin ‘havuz’, ‘yandaş’ medya olarak isimlendirdiği Turkuaz Grubu ise kamu ihaleleriyle zengin edilmiş şirketler arasında el değiştiriyor. 2014 yılına kadar Limak Holding’in elinde olan Turkuaz medya grubu son olarak Kalyon Grubu tarafından finanse ediliyor.
2008’de ise yine AKP’ye yakın Çalık Grubu, 1.1 milyar dolarla atv-Sabah Grubu’nu almış, ancak finansman için Vakıfbank ve Halkbank’tan 375’er milyon dolar kredi kullanıldığı, kalan paranın ise Katar’ın ödediği anlaşılmıştı. Çalık, o dönem Katarlı medya kuruluşu Al Wasaeel International Media’ya yüzde 25 hisse karşılığında ortak aldığını duyurmuştu.
Halka küfür ve hakaret ettiği ses kayıtları yayınlanan Mehmet Cengiz’in başında olduğu Cengiz Holding’in 2011 yılından bugüne kadar AKP’den aldığı ihalelerin toplam miktarının 15 milyar lirayı geçtiği düşünülüyor. Bir yıl içerisinde (2017 yılında) devletten 8 milyar liralık ihale alan Cengiz Holding, ‘İhale rekortmeni’ olarak basına yansımıştı. Cengiz Holding ağırlıklı olarak enerji ve madencilik ihalelerinde öne çıkıyor. Aldığı ihalelerin dışında Cengiz Holding, bir kıyakta tek kalemde 420 milyonluk vergi borcunun silinmesi ile gündeme gelmişti.
Cengiz Holding bile birlikte çalışan ve zirveyi birlikte paylaştığı Kolin ve Limak Holdingleri; elektrik dağıtım, baraj, hızlı tren projeleriyle İstanbul Havalimanı ve sayısız karayolu ihalesi almakla öne çıkıyor. AKP dönemi boyunca bu üç holdingin birlikte yürüttüğü işlerin değeri 50 milyar doların üzerinde olduğu belirtiliyor.
Pandemi sürecinde de patronlara teşvikler, krediler, vergi indirimleri dağıtılıp, ekonominin çarkları dönecek denilirken AKP döneminde tekelleşen Türk burjuvazisinin öne çıkan şirketleri; MÜSİAD, TOBB, TÜSİAD gibi patron sınıfın örgütleri tarafından temsil ediliyor. İşçi sınıfına grev yasaklarını, açlık sınırının altında ücreti, sendikasızlığı dayatan AKP, yandaş şirketlerine tek kalemde milyonlarca liralık vergi borcunun silinmesi işlemleriyle, dağıttığı ihalelerin genişliğiyle hangi sınıfı temsil ettiğini bir kez daha açık bir şekilde ortaya koyuyor.