Eyüp Yalur / Yazarın diğer makaleleri için tıklayınız
Kenya, resmi adıyla Kenya Cumhuriyeti, Afrika kıtasının doğusunda yer alan başkenti Nairobi olan Doğu Afrika’nın en gelişmiş ülkesidir.
Ülke adını sönmüş bir yanardağ olan Kenya Dağı’ndan alır ve Ekvator çizgisi üzerinde yer almaktadır. İngiltere’den 1963 yılında bağımsızlığını kazanan ülkede kırkın üzerinde etnik grup yaşamakta ve altmışın üzerinde yerel dil konuşulmaktadır.
Kenya’nın sınır komşuları Etiyopya, Somali, Tanzanya, Uganda, Güney Sudan’dır. Hint Okyanusu ve Victoria Gölü’ne de 536 kilometre kıyı şeridi bulunmaktadır.
Kenya elverişli iklim koşullarından dolayı tarımsal ekonomik faaliyetleriyle kendi kendine yetebilen bir ülkedir.
Dünyanın en büyük üçüncü çay üreticisidir ve aynı zamanda Doğu Afrika Ticaret Birliği üyesidir.
Başkanlık sistemiyle yönetilen Kenya üniter devlet yapısına sahiptir. Cumhurbaşkanı doğrudan halk tarafından seçilir ve beş yılda bir seçilen Cumhurbaşkanı en fazla iki dönem görev yapabilir.
ILO verilerine göre 2023 yılında ülkedeki işsizlik oranı %13,4’tür.
Kenya 2023 yılı itibariyle 196 ülke arasında 66. büyük ekonomiye sahiptir. Kişi başına düşen milli gelir sıralamasında 148. sırada yer almaktadır.
Kenya’nın kamu borç yükü oldukça yüksektir. Bu yük hem iç hem de dış borçlardan kaynaklanmaktadır.
Kenya’da vergi artışlarına yeni vergilere ve hükümetin zam paketine karşı 18 Haziran’da başlayan protestolar hala devam etmektedir.
Başkent Nairobi’de düzenlenen eylemde Meclis binası ateşe verildi.
Hala devam eden eylemlerde eylemciler “köle olmayacağız” ve “2024 Finans Tasarısını reddediyoruz” yazılı pankartlar taşıyorlardı.
Eylemcilerin hedefinde vergi zammının mimarı Devlet Başkanı William Ruto vardı.
Vergi artışı ve ekonomi politikalarına karşı sokağa çıkan göstericiler parlamento binasını bastı. Güvenlik güçlerinin müdahalesiyle 20’nin üzerinde kişi hayatını kaybetti, onlarca kişi yaralandı ve çok sayıda gözaltına alınanlar oldu.
İnsan Hakları İzlenme Örgütü Afrika Direktörü Otsieno Namwaya “Protestocular kaçmaya çalışırken de dahil olmak üzere, herhangi bir gerekçe olmaksızın doğrudan kalabalığın üzerine ateş açılması Kenya hukuku ve uluslararası hukuk açısından kabul edilemez” dedi.
Halkın direnişi Cumhurbaşkanı Ruto’ya geri adım attırdı.
Cumhurbaşkanı William Ruto televizyondan yaptığı açıklamada tasarıyı imzalamayacağını açıkladı.
Kenya gençliği ile diyalog başlatacağını belirten Ruto, tasarının geri çekilmesi ile oluşacak bütçe açığının, cumhurbaşkanlığı bütçesinden başlayarak girişeceği tasarruf önlemleri ile karşılayacağını vurguladı.
Halkın özellikle gençliğin sokağa dökülme eylemi olumlu sonuç verdi ve vergi zammı yasası geri çekildi.
Büyüklük payesi verilmez, başkaları tarafından bahşedilmez, söke söke alınır. İktidarın sosyal ve ekonomik yaşamını, yaşam standartlarını, ağır vergilerle kısıtladığı Kenya halkı bir kez daha büyüklüğünü göstererek vergi zammı yasa tasarısını direnerek iptal ettirmeyi başardı.