Bülent Tekin / Yazarın diğer makaleleri için tıklayınız
Film kırsal bölgenin dinginliğini bozan bir askeri tatbikat sahnesiyle açılmıştır. Bir tank taburuna bağlı onlarca tank, ekinleri mahvederek ilerlerken bölgedeki bir kolektif çiftlikte çalışan köylülerle askerler arasında bir itiş kakış başlar.
Bu esnada bir devrim kahramanı olan Albay Sergei Petrovich Kotov, genç eşi Maroussia, 8 yaşındaki kızları Nadia ve kalabalık ailesinin diğer fertleri ve dostları ile yakınlardaki bir nehrin kenarında bulunan yazlık evinde (Dacha) tatil yapmaktadır. Öfkeli köylülerin haber vermesi üzerine saunadan fırlayarak iç çamaşırları üzerinde olduğu halde atıyla tatbikat bölgesine gelen Albay Kotov duruma kısa sürede hâkim olur.
Bu yarı çıplak haliyle önce onu tanımayan ve dikkate almayan birlik komutanları, Kotov’un kendisini tanıtması üzerine ona karşı biraz da korkuyla karışık bir saygı gösterisinde bulunmaya başlarlar. Telsizle konuştuğu sorumlu subayın da onun tanıması ve tatbikatı derhal sona erdirmesinden, Albayın ülkede çok saygın ve ayrıcalıklı bir konuma sahip olduğu anlaşılır.
Buna karşılık Albay fazlasıyla alçak gönüllü, nazik bir insandır ve bu ayrıcalıklı konumundan yararlanacak bir kişiliğe sahip değildir. Rus İç Savaşı’nın efsane kahramanı bu eski Bolşevik, hala karşısında hazır olda duran tatbikat subaylarına el şakaları yapmaktan da geri kalmaz. Olay tatlıya bağlanınca Albay geniş ailesiyle birlikte vakit geçirdiği yazlığına geri döner. Bu evde birlikte yaşadığı bu ekzantrik insanlar karısının akrabaları olan Çekoslovak kökenli eski aristokratlardır.
(…) Albay Kotov, Stalin’e kalben inanmış saf, idealist bir devrimcidir ve ülkenin geleceğini çok parlak görmektedir. Üstelik duvardaki fotoğraflardan Stalin’le çok samimi oldukları da anlaşılmaktadır. Kotov rejimin karanlık yüzüyle henüz tanışmamıştır.
Bir gün Mitya adında yakışıklı, cana yakın bir genç adam çıkagelir. Eski bir asil olan Mitya, bir zamanlar Anti-Komünist bir Beyaz Ordu mensubu iken devrimden sonra birdenbire ortadan kaybolmuştur. Eskiden Maroussia’nın da sevgilisi ve nişanlısı olduğu anlaşılan, aynı zamanda da uzaktan akrabaları olan Mitya’yı aile hemen bağrına basar. Neşeli şarkıları, eğlenceli oyunları ve dışa dönük kişilik yapısıyla bu genç adam tüm aileyi adeta büyülemiştir. Mitya, Maroussia ve Nadia’nın da kalbini fethetmiştir.
Oysa Mitya’nın karanlık bir yüzü ve gizli bir de görevi vardır. Kayboluşu esnasında istemeyerek de olsa Sovyet gizli polis teşkilatı olan NKVD’ye (İçişleri Halk Komiserliği) katılan Mitya aslında yazlığa Albay Kotov’u tutuklamaya gelmiştir. Oysa Albay’ın herhangi bir suçu yoktur. Mitya Albay’dan ölesiye nefret etmektedir. Albay (Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin ilk istihbarat ve güvenlik teşkilatı) Çeka’da çalışırken Mita’nın örgüte zorla alınmasını ve Paris’te sürgünde bulunan eski yandaşlarına ihanet etmesini sağlamıştır. (1)
Evet, Nikita Mikhalkov’un 1994 yapımı Oscar ödüllü filmi Güneş Yanığı (Burnt by the Sun) bir bakıma Stalin’in büyük temizliğini anlatır. Sosyalizm ve dolayısıyla sistem için sembol haline gelen devrim kahramanlarının daha sonra nasıl hain ilan edilip yok edilmelerini anlatır. İdeolojik olarak aynı olmamakla birlikte çoğunlukla sistem ya da rejimin güçlendirdiği, beslediği oligarkların hikâyesi biraz bu filmde anlatılanlara benzer-en azından sonuç itibariyle.
Rusya’nın Ukrayna’ya sürdürdüğü saldırılar nedeniyle ülkede hem siyasi hem de ekonomik olarak büyük bir kriz yaşanıyor. Saldırıların ardından batılı devletler başta olmak üzere dünya genelinde Rusya’ya yönelik yaptırım kararları alırken çok sayıda Rus oligarkın ölümleri büyük şüphe uyandırıyor. Hayatını kaybeden oligarklar, Rusya’nın petrol ve doğal gaz sektöründe yer alan isimler olmasıyla dikkat çekiyor. (Rusya’nın Gazprom şirketi ile bir şekilde ilişkisi olduğu düşünülen kişiler olması şüpheleri artırıyor.)
İntihar eden veya öldürülen bazı Rus oligarklar Kremlin’e yakınlığıyla tanınıyor. Ölen birçok oligarkın, birbiriyle ilişkili enerji şirketlerinin yöneticisi olması hem Rus basınında hem de dünya kamuoyunda Rus oligarkların ölümlerine yönelik şüpheleri arttırıyor. Avrupa Psikoterapistler Derneği üyesi Rus doktor Ekaterina Trofimova, Rus oligarkların birçoğunun Rus enerji şirketlerinde görev yapmasına dikkat çekti. Rusya’nın Ukrayna operasyonlarında en çok enerji firmalarında ve iş dünyasında baskı oluşturduğunu hatırlatan Trofimova, “Bir insanın yaşadığı en yoğun streslerden biri, hiçbir şeyi etkileyemeyeceğimiz bir durumla karşılaştığımızda yaşadığımız strestir. Bir çaresizlik duygusu var. Ve sonra insanlar enerjilerini ve aktivitelerini doğrudan kendi güçlerinde olana yönlendirirler. Ve değiştirilmesi gerekmeyen şeyleri değiştirmeye çalışırlar” dedi.
Rusya’nın Ukrayna’ya 24 Şubat’ta başlattığı askeri operasyonların hemen öncesinde ilk ölüm haberi Rus petrol şirketi Gazprom’un üst düzey yöneticisi Leonid Şulman’dan geldi. 60 yaşındaki Şulman’ın Leninsky Bölgesi’ndeki 500 bin dolarlık 3 katlı yazlığının bir odasında intihar ettiği açıklandı. Şulman’ın evinde bulunan notta Şulman’ın bacağındaki ağrıdan nedeniyle yaşadığı sıkıntıları anlattığı ifade edildi. Şulman’ın 1 yıl önce karısından ayrıldığı, çocuğu ve ailesiyle ayrı bir yaşam sürdüğü kaydedildi.
Rusya’nın 24 Şubat’ta başlattığı Ukrayna saldırılarından 1 gün sonra ise Gazprom’un üst düzey yöneticisi olan 61 yaşındaki Alexander Tyulyakov’un öldüğü açıklandı. 1999 yılından beri Gazprom yöneticisi olan Tyulyakov’un evinin garajına kendisini astığı duyuruldu. Bu intihar sırasında Tyulyakov’un bir mektup bıraktığı öğrenilirken bu mektubun içeriği kamuoyu ile paylaşılmadı.
Rusya’nın Ukrayna’ya saldırılarında 1 ay sonra Rusya’nın Nijniy Novgorod kentinde faaliyet gösteren MedStom adlı tıbbi malzeme üreten şirketin 43 yaşındaki sahibi Valisiy Melnikov’un, 41 yaşındaki karısı, 10 ve 4 yaşındaki çocuklarını öldürdükten sonra intihar ettiği kaydedildi. Geçtiğimiz yıl 2 milyon rubleden fazla (208 milyon Dolar) net karla Rusya’nın en büyük şirketlerinden biri olan MedStom’un sahibi Valisiy Melnikov’un alkol, sigara ve uyuşturucu madde kullanmadığı, sessiz ve sakin bir hayat sürdüğü ifade edildi. Valisiy Melnikov’un, Nijniy Novgorod kentindeki Rus zenginler için inşa edilen bir sokakta bulunan evinde, önce karısı ve çocuklarını silah ve bıçakla öldürdüğü ardından da silahıyla intihar ettiği açıklandı. Ancak, bu ölüm ile ilgili hem Rus hem de dünya basını olayın basit bir cinnet ve intihar olayı olmadığını iddia ederek intiharın arkasında Rus istihbaratı olduğunu iddia etti.
Batılı ülkelerin Rusya’ya ve Rus iş insanlarına yönelik ekonomik yaptırımları devam ederken 2000’li yılların başından beri İngiltere’de yaşayan Ukrayna doğumlu petrol ve doğal gaz zengini Rus Oligark Mikhail Watford’un, Surrey kentindeki evinde kendisini astığı kaydedildi. İngiliz polisinin, petrol rafinerisi ve doğal gaz şirketi sahibi Watford’un ölümünü “şüpheli ölüm” olarak tanımladığı aktarıldı. Ancak, büyük bir servet sahibi olan Watford’un kesin ölüm nedeniyle ilgili daha sonra herhangi bir bilgi paylaşılmadı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in iktidarının hemen başlarında servetine servet katan Watford’un ölümünün arkasından birçok spekülasyon ortaya atıldı.
Mikhail Watford’un ölümünden bir süre sonra diğer Rus oligarklar gibi enerji sektöründe yer alan bir ismin daha öldüğü açıklandı. Rus petrol şirketi Gazprom’un eski yöneticilerinden ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e yakınlığıyla tanınan Rus oligark Vladislav Avayev 19 Nisan’da, Moskova’daki evinde dehşet saçtı. Avayev önce 47 yaşındaki eşi Yelena Avayev’i ardından 13 yaşındaki kızı Mariya’yı silahıyla vurduktan sonra intihar etti. Rus polisi, Gazprom’dan ayrıldıktan sonra RT-Carbon isimli bir şirket açan Avayev’in intiharı ve işlediği cinayetlere ilişkin hiçbir açıklama yapmazken Rusya’da Avayev’in, karısı tarafından şoförü ile aldatıldığı iddia edildi. Bir başka iddiaya göre ise, Avaev ve karısının 13 yaşındaki kızlarının geleceği için sürekli tartıştığı ve benzer bir tartışma üzerine Avaev’in sinir krizleri geçirerek önce ailesini katletti, ardından da intihar etti. Üçüncü bir teoriye göre de Rusya’nın Ukrayna’ya operasyonlarını eleştiren Avaev ve ailesi Rus istihbaratı tarafından öldürüldü.
Rus oligarkların ölüm haberinin bir başka adresi İspanya oldu. İspanya’nın Katalonya Bölgesi’ndeki Girona kentinin Lloret De Mar kasabasında, Nisan ayı sonlarına yaklaşırken 55 yaşındaki Rus iş insanı Sergey Protosenya ve ailesi lüks villasında ölü bulundu. 1997 ile 2015 tarihleri arasında Rus Novatek enerji şirketinin başında görev yapan Sergey Protosenya daha sonra emekliliğe ayrılarak Fransa’nın güneyinde satın aldığı malikânede ailesiyle birlikte yaşıyordu. İspanya polisinin, Paskalya tatili için İspanya’da tatil yapan ailesine ulaşamayan Sergey Protosenya’nın 22 yaşındaki oğlu Fedor’un ihbarı üzerine Protosenya ailesinin kaldığı villada dehşetle karşılaştı. İddiaya göre, Sergey Protosenya karısı ve kızını önce baltayla öldürdü, ardından kendisini verandaya asarak intihar etti. İspanya polisi bu şüpheli olay için gizlilik kararı alırken 400 milyon serveti olduğu ifade edilen Sergey Protosenya’nın ve ailesinin ölümü hem Rusya’da hem de İspanya’da yine Rus istihbaratıyla ilişkili spekülasyonlara neden oldu. Fedor Protosenya ise Rus istihbaratını hedef gösterdi.
Rusya’nın başkenti Moskova’da, Rusya’nın en ünlü restoran zincirlerinden olan Karavaev Kardeşler’in 45 yaşındaki kurucusu Vladimir Lyakishev çok katlı bir binanın çatısında öldürülmüş olarak bulundu. Lyakishev’in karısı, eşi ile alkol aldıktan kısa bir süre sonra bir anda evden ayrıldığını 2 saat sonra eşinin vurulmuş olarak bulunduğunu açıkladı. Lyakishev’in eşi, ifadesinde Lyakishev’in daha önce de defalarca yaptığı gibi çatıya çıktığını telefon rehberindeki bir arkadaşını görüntülü arayarak kendisini vuracağını öne sürdüğünü söyledi. Arkadaşının Lyakishev’i intihar etmemesi için ikna ettiğini aktaran Lyakishev’in eşi, Lyakishev’in telefonu kapattıktan sonra intihar ettiği bilgisine ulaştıklarını dile getirdi. Karısı son dönemlerde eşinin alkol sorunu bulunduğunu belirtirken çatı katında bulunan silahta Lyakishev dışında başka birine ait parmak izinin bulunmadığı kaydedildi. Lyakishev’in ölümü “intihar” olarak kayıtlara geçti.
Rusya’nın en büyük ikinci petrol şirketi Lukoil’in eski yöneticisi Aleksandr Subbotin’in 10 Mayıs’ta kalp krizinden öldüğü duyuruldu. Rusya Soruşturma Komitesi’nin ön verilerine göre, 43 yaşındaki Rus milyarder Subbotin alkol detoksu için şamanlardan destek aldı. Bu uygulama sırasında Rus oligark Subbotin’e kurbağa zehri tedavisi uygulandı. Fakat şamanların, bir süre sonra kalp krizi geçiren Subbotin’e kediotu bitkisinden hazırladıkları ağrı kesici karışımı verdikleri ancak Subbotin’in sabah saatlerinde Alexey Pindyurin ve Kristina Teikhrib ismindeki 2 şaman tarafından ölü olarak bulunduğu açıklandı. İlk belirlemelere göre, Aleksandr Subbotin’in kesin ölüm nedeni kalp durması olarak kayıtlara geçti. Ancak bu rapor Rus kamuoyu tarafından “gerçekçi” bulunmazken bazı Rus medya organları şamanların profesyonelce Rus oligarkı öldürdüğünü iddia etti. Şamanlar ise Rus oligarktan para almadıklarını Subbotin’in dostları olduğunu savundu.
Kafalarda soru işareti bırakan bu peş peşe gelen ölüm haberleri birçok kişi tarafından sorgulanıyor. Benzerlik gösteren ölüm şekilleri ve ölümü tespit edilen kişiler göz önüne alındığında Rusya’nın saldırgan politikasını akıllara getiriyor. Rusya devlet başkanlığı yapmadan önce Rusya istihbaratı birimi, Komitet Gosudarstvennoy Bezopasnosti’de (KGB) görev yapan Putin’in söz konusu ölümlere dair açıklama yapmaması da dikkat çekiyor. (2)
Son bir söz söylemek gerekirse, bu topraklarda da kirli ilişkilerle palazlandırılıp büyütülenler için güneş daima kirli ilişkileri aydınlatacak yakıcı ışınlarını yaymaktadır. Güneş ışınları Türkiyeli oligarklar için de parlamaktadır!
(1) http://art-meets-world.com/sinevizyon/90lar-arsivi/gunes-yanigi/amp/
(2)https://hurriyet.com.tr/dunya/beyaz-sarayin-yanina-yildirim-dustu-4-yarali-42113052; https://qha.com.tr/haberler/rus-milyarderlerin-pes-pese-supheli-olumlerinde-dikkat-ceken-detaylar-neler/404628/
Siyasi Haber