DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan’ın ev sahipliğinde, altı muhalefet lideri dün ikinci kez bir araya geldi. Ana gündemin ‘güçlendirilmiş parlamenter sisteme dönüş’ olarak belirlendiği toplantıda, cumhurbaşkanlığı seçimi de ele alındı.
Halk TV yazarı Fikret Bila, ‘Tek aday ilk tur’ başlıklı bugünkü yazısında, altı muhalefet liderinin hedefinin hem cumhurbaşkanlığı seçimini kazanmak hem de Meclis’te anayasayı en azından referanduma götürerek değiştirebilecek sandalye çoğunluğuna ulaşmak olduğuna işaret ederek, son gelişmelere ilişkin şunları aktardı:
“Bu amaçla altı lider, cumhurbaşkanlığı seçimini kazanmak için ‘tek aday, ilk tur’ formülünde uzlaşmış durumda. Millet İttifakı içinde yer alan ve alması muhtemel altı parti ortak bir aday çıkaracak ve cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turda kazanılması için birlikte çaba gösterecek. HDP de ortak tek aday ve ilk tur formülünü destekliyor. Tek koşulu ilkeler üzerinde Millet İttifakı’yla uzlaşma sağlanması.“
Hükümetin hazırladığı seçim kanunu teklifinin amacının, Millet İttifakı ile birlikte hareket eden sağ partilerin üçüncü bir ittifak kurmalarını teşvik etmek olduğunu vurgulayan Bila, “Ancak iktidarın evde yaptığı bu hesabın çarşıya uyması çok zor” değerlendirmesini yaptı.
HÜKÜMETİN HDP HESABI
Seçimde kilit parti konumuna gelen HDP’ye ilişkin, hükümet cephesinde yapılan hesaplara ilişkinse Bila şunları yazdı:
“İktidar, yeni seçim yasasında, bir partinin seçimlere katılabilmesi için Meclis’te grubunun bulunmasının tek başına yeterli olduğunu düzenleyen hükmü de kaldırıyor. Bu girişimin amacı HDP’nin kapatılması halinde milletvekillerinin yedek tutulan bir partiye geçip seçimlere katılmasını önlemek.
Seçimlere bir yıldan az bir süre kala HDP’nin kapatılması halinde ara seçim olasılığı da devreden çıkıyor. İktidarın hesapları arasında, kapatma kararının seçimlerden kısa bir süre önce alınmasının HDP’nin seçimlere katılmak için yeni yöntem geliştirmesini zorlaştıracağı hesabı da var.“
Fikret Bila’nın Halk TV’deki yazısının tamamı:
Tek aday ilk tur
Fikret Bila
Altı muhalefet lideri, DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan’ın ev sahipliğinde ikinci kez bir araya geldiler.
Babacan, toplantıdan önce diğer beş lideri ziyaret ederek toplantının gündemi için önerilerini aldı.
Altı muhalefet partisi liderini bir araya getiren ortak amaç Türkiye’nin cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminden güçlendirilmiş parlamenter sisteme geçirilmesi. Altı lider de Türkiye’nin cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde otoriter bir “tek adam yönetimi”ne geçtiği konusunda hemfikirler.
Altı liderin ortak görüşü, “tek adam yönetiminde Türkiye’nin yönetilemez hale geldiği, ekonomi, siyaset, yargı, ifade ve basın özgürlüğü, kişi hak ve özgürlükleri ve dış politika alanlarda parlamenter sisteme göre çok kötüye gittiği” yönünde. Muhalefet liderleri cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin çözüm değil sürekli sorun üreten bir sistem olduğu görüşünde de birleşiyorlar. Liderlere göre Türkiye’nin sorunlarını çözebilmesi için önce demokrasinin yeniden inşa edilmesi gerekiyor.
Altı muhalefet liderinin hedefi hem cumhurbaşkanlığı seçimini kazanmak hem de Meclis’te anayasayı en azından referanduma götürerek değiştirebilecek sandalye çoğunluğuna ulaşmak.
Bu amaçla altı lider, cumhurbaşkanlığı seçimini kazanmak için “tek aday, ilk tur” formülünde uzlaşmış durumda. Millet İttifakı içinde yer alan ve alması muhtemel altı parti ortak bir aday çıkaracak ve cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turda kazanılması için birlikte çaba gösterecek. HDP de ortak tek aday ve ilk tur formülünü destekliyor. Tek koşulu ilkeler üzerinde Millet İttifakı’yla uzlaşma sağlanması.
İktidarın bu birlikteliğini bozmak ve Meclis’te kazanacakları sandalye sayısını azaltmak amacıyla hazırladığı seçim yasası değişikliğinin olumsuz etkilerini ortadan kaldırmak için altı partinin seçim işlerinden sorumlu yetkilileri çeşitli formülleri üzerinde detaylı çalışmalar yapacaklar.
Üçüncü ittifak zayıf seçenek
İktidarın yeni seçim yasasında barajı yüzde 7’ye indirmesi; ortak milletvekili adayı listesi hazırlanmasının zorluklarıyla birlikte Millet İttifakı ve ittifakla birlikte çalışan sağ partilerin üçüncü bir ittifak kurmalarını teşvik etme amacı da taşıyor.
İktidar; Saadet Partisi, Demokrat Parti, DEVA Partisi, Gelecek Partisi’nin üçüncü bir ittifak kurup seçime bu ittifakla girmeleri, böylece Millet İttifakı’nın güç kaybetmesi hesabını yapıyor.
Ancak iktidarın evde yaptığı bu hesabın çarşıya uyması çok zor. Muhalefet partileri, üçüncü bir ittifakla yüzde 7’lik barajın aşılabileceğinin ancak milletvekili dağılımının her partinin aldığı oya göre yapılacak olması nedeniyle çok fazla sandalye kazanamayacaklarının bilincindeler. Üçüncü bir ittifakın iktidara yarayacağını bildikleri için yeni seçim yasasının getireceği engellemeleri Millet İttifakı içinde çözmeyi önceleyecekler.
Altı muhalefet partisinin toplamda en fazla milletvekili çıkarabilmek için adaylarını CHP ve/veya İYİ Parti listelerinden göstermeleri en yüksek olasılık. Bu formülün detayları üzerinde bir çalışma yapılacak ve öneriler geliştirilecek.
HDP faktörü
Millet İttifakı’nın ortak adayının seçimi rahat bir şekilde kazanabilmesi HDP seçmeninin de desteğini almasına bağlı. Bu durum önümüzdeki seçimde HDP’yi anahtar parti konumuna getirmiş durumda.
İktidar da bu gerçeği bildiği için HDP’yi kapatmak dahil bütün yöntemleri devreye sokacak. HDP seçmeninin dağılması, sandığa gitmemesi iktidarın temel amaçlarından biri
Bu nedenle HDP’de partinin kapatılması olasılığına karşı önlemler üzerinde çalışıyor.
İktidar, yeni seçim yasasında, bir partinin seçimlere katılabilmesi için Meclis’te grubunun bulunmasının tek başına yeterli olduğunu düzenleyen hükmü de kaldırıyor. Bu girişimin amacı HDP’nin kapatılması halinde milletvekillerinin yedek tutulan bir partiye geçip seçimlere katılmasını önlemek.
Seçimlere bir yıldan az bir süre kala HDP’nin kapatılması halinde ara seçim olasılığı da devreden çıkıyor. İktidarın hesapları arasında, kapatma kararının seçimlerden kısa bir süre önce alınmasının HDP’nin seçimlere katılmak için yeni yöntem geliştirmesini zorlaştıracağı hesabı da var.
Ancak Anayasa Mahkemesi’nin HDP’yi kapatacağından emin olmak mümkün değil. Buna karşın iktidarın hesabı ve beklentisi kapatılacağı yönünde.
Böyle bir karar HDP seçmeninde iktidarın beklediğinin tam aksine bir etki yaratabilir. Muhalefetin cumhurbaşkanı adayına desteği artırabilir.
Ayrıca kapatılsa bile HDP’nin seçimlere bir başka parti adı altında veya mevcut sol partilerden birinin listelerinden girmesinin önünde bir engel de yok.
Muhalefet partileri iktidarın seçimleri kazanabilmek için hazırladığı tuzakları aşacak bilince sahip görünüyor.