Suriye’deki savaştan kaçanları taşıyan bir göçmen teknesinin Akdeniz’de seyrederken su almaya başlaması üzerine yardım çağrısı yapmasına rağmen, İtalya ile Malta’nın saatlerce kimin kurtarmaya gitmesi gerektiği konusunda anlaşamaması yüzünden batmaya terk edildiği ortaya çıktı.
İtalyan L’Espresso dergisi, 11 Ekim 2013’te yaşanan ve 60’ı çocuk 268 kişinin ölümüyle sonuçlanan olayın arka planını gösteren telefon kayıtlarını yayınladı.
Yaklaşık 4 yıl önceki olay, Avrupa’da göçmen krizinin en büyük trajedilerinden biri olarak görülüyor.
L’Espresso’nun internet sitesinde yayınlanan ses kayıtlarına göre, tekneden İtalyan Sahil Güvenliği’ni arayan Suriyeli doktor Mohanad Jammo, teknenin su almaya başladığını söyleyerek yardım istiyor.
Jammo ilk olarak 11 Ekim 2013’te saat 12.39’da Sahil Güvenlik’i aradığında, “Teknede yaklaşık 300 kişiyiz. 100 kadar çocuk, 100 kadın ve belki 100 erkek var. Lütfen acele edin, tekne su alıyor” diyor.
Defalarca “Lütfen acele edin” diyen Suriyeli doktor, İtalyan yetklinin “Sorun ne?” diye sorması üzerine “Tekne batıyor!” diyor.
İtalyan sahil güvenlik yetkilisine teknenin konumunu bildiren Jammo, “Teşekkürler bayım” yanıtını aldıktan sonra telefonu kapatıyor.
‘Malta’yı arayın!’
Aradan yaklaşık bir saat geçtikten sonra saat 13.17’de tekrar İtalyan Sahil Güvenliği’ni arayan Suriyeli doktor, “Bizim için kimseyi yolladınız mı?” diye soruyor.
Bu kez telefona farklı bir İtalyan yetkili cevap veriyor ve “Bayım, size Maltalı yetkililerin numarasını verdim, çünkü Malta’ya daha yakınsınız. Hemen Malta’yı arayın” diyor.
Jammo bu kez de “Tamam” diyerek telefonu kapatıyor.
13.48’de Jammo’dan İtalya’ya bir telefon daha geliyor. Sesi gittikçe daha tedirgin gelen adam, “Malta’yı aradım. Onlar da Lampedusa’ya (İtalya’ya bağlı bir ada) yakın olduğumuzu söylüyor. Siz bize daha yakınsınız” diyerek yeniden yardım istiyor.
Jammo’nun, “Ölüyoruz, lütfen!” dediği duyuruluyor.
Suriyeli adam “Ölüyoruz. 300 kişiyiz. Ölüyoruz” diye bağırarak sesini duyurmaya çalışırken İtalyan yetkili “Malta’yı aradınız mı?” diye sormaya devam ediyor.
Teknenin kaptanının kaçtığını söyleyen Jammo, İtalyan yetkiliye “Bizi terk etmeyin” diye sesleniyor.
İtalyan yetkili ise bu sırada ısrarla “Malta’yı arayın, Malta’yı arayın” demeyi sürdürüyor.
Jammo, “Telefonumun kredisi bitiyor, lütfen, siz beni arayın” diyor. İtalyan yetkilinin buna cevabı da “Malta’yı aramalısınız” oluyor.
İlk telefondan yaklaşık 3.5 saat sonra 16.44’te İtalyan Sahil Güvenliği, Malta’yı arıyor.
İtalyan yetkili, batmakta olan tekneye en yakın gemi olan İtalyan Deniz Kuvvetleri’ne ait Libra gemisinin göçmen teknesini kurtarmaya gitmesi halinde göçmenleri karaya da taşıması gerekeceğini ve bu sırada gözlem işlevini yerine getiremeyeceğini söylüyor.
İtalyan yetkili “Bu yapılacak en iyi şey olmaz” diyor. Maltalı yetkili ise, “Fakat en yakın gemi o, anlıyor musunuz?” diye yanıt veriyor.
Maltalı yetkili, bölgede bir uçaklarının olduğunu ve göçmen teknesinin tespit edildiğini de aktarıyor.
Yetkili, “Tekne artık hareket etmiyor ve sürekli bizi arayıp (kendilerini kurtaracak) geminin ne zaman geleceğini soruyorlar. Siz geminizi gönderemezseniz ne yapılabileceğine bakarız. Civarda bir sivil gemiye de bölgeye yaklaşmasını söyledik. Fakat bu gemi 70 mil kadar uzaklıkta” diyor.
‘İnsanlar suda!’
Saat 17.07’de ise Malta tarafından İtalya aranıyor. Malta Silahlı Kuvvetleri yetkilisi, İtalyan Sahil Güvenliği’nden bir kişiye, “Uçağımız teknenin alabora olduğunu gördü, insanlar suda” diyor.
İlk aramadan yaklaşık 5 saat sonra gerçekleşen bu görüşmede İtalyan yetkili, “Libra gemisine talimat verdim” diyor.
İtalyan Lampedusa adasına 61 deniz mili, Malta’ya ise 118 deniz mili uzaklıkta batan göçmen teknesinde 480 kişinin bulunduğu tespit ediliyor.
Göçmen teknesinin battığı yere 1.5 saat mesafede olan Libra gemisinin ancak 5 saat kadar sonra gönderilmesi, 60’ı çocuk 268 kişinin ölümüyle sonuçlanıyor.
Defalarca İtalya ve Malta’yı arayarak yardım isteyen Suriyeli doktor Mohanad Jammo, karısı ve 5 yaşındaki kız çocukları ile kurtulurken, 9 aylık ve 6 yaşında iki oğlunu kaybediyor.
İtalya ve Malta yetkililerinden henüz haberle ilgili herhangi bir açıklama yapılmadı.
Ekim 2013’te yaşanan göçmen tekneleri faciaları İtalya’da büyük infial yaratmış ve İtalyan Deniz Kuvvetleri “Mare Nostrum” (Bizim Deniz) isimli bir arama-kurtarma operasyonu başlatmıştı. Mare Nostrum daha sonra yerini AB yönetimindeki Triton operasyonuna bırakmıştı.
BBC