Adıyamanlı tütüncüler, tütünü yasaklayan yasa tasarısına yürüyüşle tepki gösterdi. Valiliğe ve AKP Adıyaman il binasına yürüyen binlerce tütüncü, tasarının meclisten geri çekilmesini isterken, “Adıyamanlının tek geçim kaynağı olan tütüne dokunmayın” mesajı verdi.
Türkiye Büyük Millet Meclisinde (TBMM) görüşülecek olan makaron veya yaprak sigara kağıdına ticari amaçla sarmalık kıyılmış tütün doldurarak satanlara 3 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası öngören tasarı, Adıyamanlı tütüncüleri sokağa döktü. Tasarıya tepki gösteren binlerce kişi sabah saatlerinde Demokrasi meydanında toplandı. Burada basına açıklama yapan Mahalle Muhtarları Derneği Şevket Alagöz, tasarının torba yasadan çıkarılmasını istedi. Alagöz’ün ardından söz alan Tütün Platformu Başkanı Avukat Abdurrahman Tutdere de tasarıya tepki göstererek, “Bütün çiftçilerin uykuları kaçtı. Adıyaman’ı büyük bir umutsuzluk bulutu kaplamış durumdadır. Yasal düzenlemenin geri çekilmesi tütünün önündeki yasakların kaldırılması için mücadelemizi vereceğiz” dedi. Yapılan açıklamalardan sonra binlerce kişi Valiliğin önüne yürüyüşe geçmek istedi. Çok sayıda polisin sevk edildiği Demokrasi Meydanı’nda polisler yürüyüşü engellemek istedi. Ancak binlerce kişi polis barikatını aşarak Valiliğinin önüne yürüdü. Beraberlerinde getirdikleri kıyılmış tütünü Valiliğin önündeki yola atarak trafiğe kapatan tütüncüler, “Vali buraya”, “Vali istifa”, “Ahmet Aydın istifa” ve “Vekiller istifa” sloganları attı. Ailelerin de katıldığı eyleme her geçen dakika Adıyamanlıların desteği arttı. Valiliğin önünü TOMA ve zırhlı araçlarla kapatan polis, tütüncülerin ilerlemesine engel oldu. Tepkilerin dinmediği eylemde tütüncüler, Valilikten sonra kentin en işlek caddelerini trafiğe kapatarak AKP Adıyaman il binasına doğru yürüyüşe geçti. Polisin sık sık kitlenin dağılması yönünde yaptığı anonslara rağmen tütüncüler, AKP il binasına yürüdü. AKP önünde tepkilerini dile getiren tütüncüler, sık sık “hükümet istifa” sloganı attı. Yaklaşık yarım saat burada duran eylemciler tekrar Valiliğin önüne yürüdü.
VALİ: BU EYLEMDEN VAZGEÇİN
Bunun üzerine Valilik binasındaki balkona çıkarak çiftçilere seslenen Vali Nurullah Naci Kalkancı, konudan Başbakanın da bilgisi olduğunu belirterek, “Bu kanun tasarısı bu şekilde çıkmayacaktır. Birilerini hedef alarak sorun çözülemez. Bu talebinizle, bu mağduriyetinizden sağır sultan bile haberdar oldu. Siz elinizden geleni yaptınız, hak aramanızı yaptınız, biz de hoş karşıladık. Sizin talepleriniz, arzunuz en yüksek yere kadar ulaştı. İnşallah Adıyaman’ın mağduriyeti giderilecektir. Bu eylemden vazgeçelim” dedi. Vali Kalkancı’nın konuşmasının ardından tütüncüler dağıldı.
‘KİME HİZMET EDİYORSUNUZ?’
Eylemde tütün tasarısına neden karşı çıktılarını anlatan Aziz Taştan, “Havuz medyasında ‘Tütün teröre destek oluyor, teröre finans sağlıyor’ denilerek bu meseleye diğer halkların duyarsız kalması için önce kamuoyunu hazırladılar. Sonrasında torba yasada tütünün toplanması, doğranması filtrelenerek doldurulması tamamen yasaklanıyor. Adıyaman’da turizm bitirilmişti, sanayi zaten yoktu. Tamamen tarım şehri olan Adıyaman’da tütünden başka yapacak bir şey yok. Halk tütüne sarılmış durumda ekonomisi de bununla yürütülmeye çalışılıyor. Bunun kaldırılmasıyla beraber göreceksiniz şehirde bir çok yüz kızartıcı suçlara ya da işlere insanlar yönelmek zorunda kalacaktır” dedi. Yaşanacaklardan hükümetin sorumlu olduğunu belirten Taştan, “Acaba milletvekillerimizin ya da bakanlarımızın hepsi mi siyonizme hizmet ediyor? Malboro’nın, Winston’un sahipleriyle çok mu sıkı fıkılar? Ya da iktidara bunların eliyle mi geldiler sorusunu insanlar soruyor şu anda. Bütün Adıyamanlılar buna karşı ne gerekiyorsa yapmaya hazır, verilmesi gereken mücadele varsa da vermeye hazırız” dedi.
‘TÜTÜN TASARISI GERİ ÇEKİLSİN’
Adıyamanlıların tek geçim kaynağının tütün olduğunu dile getiren Sinan Tatar, “Burada bütün Adıyamanlıların hakkı için toplandık. Adıyaman tütün hariç hiçbir şeyde bu kadar rahat edemez. Her bir aileye 5 tane aylıkta verseniz rahat edemez. Ancak kendi alın terini alırsa rahat eder. Tek geçim kaynağı tütündür. Meclise sunulan tütün yasasının kaldırılması için toplandık. Bunun dışında hiç kimseden hiç bir şey istemiyoruz. Bize hizmet getirmelerini de istemiyoruz. Yolumu, çeşmemi, camimi yapmasını istemiyorum. Bize dokunmasınlar yeter. Ben kendim yaparım bunları ama ekmeğime mani olmasınlar” dedi.
TÜTÜN ÜRETİCİSİNE TORBA DARBESİ
Motorlu Taşıt Vergisine getirilen yüzde 40’lık zamla gündem olan torba yasa yüz binlerce tütün üreticisini mağdur edecek. Torba yasaya konan bir madde ile tütün kanununda yer alan Açık Artırmalı Satış sistemi kaldırılıyor. Ayrıca sözleşmeli üretim yapan üreticiye sözleşmeye uymaması halinde 5 bin lirayla 20 bin lira arasında ceza verilecek.
KAÇAK DAHA DA ARTAR UYARISI
Tütün Eksperleri Derneği, tasarının kabul edilmesi halinde aileleriyle birlikte yüz binlerce kişinin mağdur olacağı uyarısında bulundu. Tasarının sarmalık kıyışmış tütünde artan kaçağı önleme iddiasıyla getirildiğini belirten dernek, yasa dışı ticaretin asıl nedeninin sigaraya getirilen ve yüzde 80’ni bulan vergilerin neden olduğuna dikkat çekti. Tasarının kabulü halinde 2017’de tütün eken binlerce kişinin tütününün elinde kalacağına vurgu yapılan açıklamada, bir planlama yapılmadan yapılacak olan değişikliğin sorunun ve kaçak üretimin daha da büyümesine yol açacağı uyarısı yapıldı.
2009 yılından sonra TEKEL’in yaprak tütün alımlarını sona erdirmesiyle işsiz kalan on binlerce tütün üreticisinin, alternatif ürünlere yönelemediğinden, bu piyasa için yeniden tütün üretmeye başladığına dikkat çeken dernek, 2017 yılı mahsulü en az 20 milyon kilogram olarak tahmin edilen tütünün ne olacağının önemli bir soru işareti olduğunu belirtti.
Türkiye’ye özgü bir değer olan sarmalık tütünlerin üretiminin kayıt dışına kaymadan yasal zeminde devam edebilmesi için sarmalık kıyılmış tütün mamullerine sigaralarla aynı oranda yüzde 84 olarak uygulanan verginin, AB ülkelerinde uygulanan yüzde 30-35 civarındaki seviyelere çekilmesi gerektiğinin belirtildiği açıklamada, “Bu düzenleme ile sarmalık kıyılmış tütün mamulü üreten yasal üretim tesislerinin sayısı artacak ve kayıt dışı olarak üretilen tütünler sistem içine çekilerek vergilendirilecektir. Ayrıca, bu sayede tek başına içilebilir özelliği ile Türkiye’ye has bir değer olan sarmalık tütün üretiminin sonlandırılmasının da önüne geçilmiş olunacak, kaçak sigara piyasasının büyümesine de bir ölçüde engel olunabilecektir” denildi.
PARA VE HAPİS CEZASI GETİRİLİYOR
Açık artırmalı satış sisteminin kaldırılmasıyla birlikte herhangi bir tütün tüccarı ile sözleşmesi olmayanların yaprak tütün üretmesi de engellenmiş oluyor. Yeni düzenleme ile yasal düzenlemelere aykırı olarak tütün üretenlere 5 bin TL’den 20 bin TL’ye kadar para cezası getirildi. İlave olarak, yasal düzenlemelere aykırı olarak tütün alan, satan, satışa arz eden, nakleden veya bulunduranlara üç yıldan altı yıla kadar hapis cezası getirildi. Sarmalık kıyılmış tütünlerin yasadışı ticaretini önlemek adına, kendi tüketimi için olan 50 kilogramlık miktar saklı kalmak kaydı ile sarmalık kıyılmış tütün üreten, satan, satışa arz eden, nakleden veya bulunduranlara ise 5 bin TL’den 50 bin TL’ye kadar para cezası getirildi.
EVRENSEL/ Serhad BUĞDAYCI